Op twee dagen van de verkiezingen heeft de presidentiële campagne van Alexander De Croo elk momentum verloren. De beelden van de overdreven enthousiaste slotmeeting in Lint contrasteren zo fel met peilingen en de interne sfeer binnen de partij, dat het pijn doet aan de ogen. Verschillende liberale toppers zijn achter de schermen niet te spreken over de aanpak van hun kopman, premier De Croo. Die rekende op een kanseliersbonus, maar de claim om nog verder het land te willen leiden, verdampt in een wolk van ongeloofwaardigheid, bij resultaten die Open Vld nog op amper 7 procent schatten. Zo komen de tongen nu al los: “De schade is enorm. En De Croo zal wel internationaal een exit vinden, maar wat schiet er straks nog over van de partij?”, zo is bij een prominent lid te horen. Coalitiepartners van De Croo spelen op dat beeld van postenjager dan weer gretig in: “Het klopt dat de premier bezig is. Met name die job van High Rep, de EU-hoge gezant voor Buitenlands Beleid, zou het doel zijn. Als Ursula von der Leyen hem dan wil”, zo is bij een kopstuk van Vivaldi te horen.

In het nieuws: Voor de schermen zijn er wild enthousiaste verkiezingsmeetings. Achter de schermen zet Open Vld zich schrap voor een doodsklap.

De details: De nieuwste peiling van DPG Media bevestigde wat velen in hun onderbuik al aanvoelden bij de Vlaamse liberalen: er is geen bodem meer onder hun voeten. Alles-op-de-kopman lijkt mislukt als strategie, omdat die kopman in volle sprint compleet van zijn lijn afweek.

• “Niet laten valleuh, niet laten vallen!”. Alexander De Croo (Open Vld) werd opgetild door zijn leden, die hem als een strijkplank over het podium droegen in een doldwaze meeting vol pompende beats en uit de maat dansende lijsttrekkers: de premier deed deze week een goede poging om de prijs van “meest bizarre campagnebeeld” binnen te halen. 

• Al blijft Jeremie Vaneeckhout (Groen), met zijn actie om eenzaam met een bijl een schilderij van de Mona Lisa te lijf te gaan op de markt van Aalter, quasi ongenaakbaar in deze prijscategorie van bizarriteiten.

• Het leedvermaak en de plaatsvervangende schaamte waarmee de beelden bekeken werden, bij andere partijen, is veelzeggend in deze kiescampagne: er is bloed in het water en de haaien komen daar rond cirkelen. 

• “Iedereen weet waar nu nog iets te rapen valt”, zo is onderkoeld te horen op een ander partijhoofdkwartier. “Eens je in een campagne op de schuifaf zit, weet je niet hoe diep het kan gaan.” Het is exact die vraag die over de score van Open Vld hangt. 

• Met nog amper 7 procent in de peiling van Ipsos (met 2.000 respondenten en een foutenmarge van 2,2 procent) lijkt een historische nederlaag haast onafwendbaar. Maar de laatste dagen in de campagne is het nog verder fout gegaan, zo is het gevoel bij velen, ook intern bij Open Vld. 

• Nochtans lag het draaiboek klaar, en dat oogde niet al te complex: de kracht en aantrekking van ‘De Zestien’ zou volop benut worden om De Croo neer te zetten als de leider die het land nodig heeft.

  • Initieel met een scheut optimisme, “Waarom het beste nog moet komen”, zo luidde het boek dat de premier lanceerde. Een “aanbod” doen, heet dat in het politiek marketing-jargon. 

  • Tegelijk ook door wat ‘kwetsbaarheid’ te tonen, en open te staan voor verbetering: ineens verscheen er een ‘open brief aan alle Belgen’, geheel geïnspireerd op wat ook Mark Rutte in Nederland als premier had gedaan voor zijn campagne. 

  • Vervolgens moest gewerkt worden op ‘leiderschap’: De Croo als ervaren man, als probleemoplosser. Een fabriek die gered moest worden? Wel kijk: deze week kreeg Audi plots hoog bezoek, waarbij de Vlaamse regering verwonderd stond te kijken over zoveel lef en zo weinig concreets. 

  • En meer: in heel de opbouw rond de premier kwam ook het Europees voorzitterschap wel bijzonder handig van pas. Als ‘staatsman’ kon De Croo zijn rol spelen onder de groten der aarde. Opvallende diplomatieke trips, onder meer naar Israël, uiteraard Oekraïne en Marokko volgden. Kers op de taart was zelfs de ontvangst van de premier op het Witte Huis vorige week: de timing kon niet mooier.

• Tot zover de theorie. In praktijk de vaststelling dat de Zestien zenuwachtig werd, en manifest de kalmte niet wist te bewaren. 

• Onder meer omdat hun mooie theoretische draaiboek in de media niet pakte: men had schromelijk onderschat dat de slechte peilingen én de vorige verkiezingsuitslag op geen enkele manier een rol op het voorplan voor de premier rechtvaardigden, bij de verdeling van de media-aandacht. De ‘grote jongens’, in deze Bart De Wever (N-VA) en ook Tom Van Grieken (Vlaams Belang) wisten veel meer de toon te zetten en de aandacht op te eisen in de campagne. 

• En tegelijk werd door de tegenstanders genadeloos gewerkt op de zwakke plek van De Croo: geloofwaardigheid. Dat dat gebeurde onder de waterlijn, met steekjes, maar nooit door echt in rechtstreeks duel te gaan, werkte frustrerend voor De Croo. 

• En die ene keer dat het wél gebeurde, in Het Conclaaf, ging De Wever ongemeen hard door op het verleden en de vorige regeringsvorming. Waarover dat nu ten gronde ging: de gemiddelde kiezer moet het antwoord schuldig blijven. Maar wat wel bleef hangen: ruzie, over een gebroken woord. 

• Dat De Croo vervolgens afweek van de koers, en plots alles op een “centrumrechts kabinet” zette, was het begin van het einde. Uitgerekend de zwakke plek, het gebrek aan standvastigheid, werd zo manifest in de markt gezet door die boodschap.

• Vanaf nu kreeg De Croo helemaal de volle laag, vanuit zijn eigen Vivaldi-coalitiepartners. “Gij zijt Vivaldi”, kwam de boodschap terug in zijn gezicht, van bij Vooruit. Daar deed finaal Conner Rousseau (Vooruit) de premier helemaal dood, toen die in de tv-studio’s ging verklaren “dat De Wever de waarheid had gesproken”, tijdens die fameuze ruzie in “Het Conclaaf”.

Waarom dit van tel is: Bij Open Vld denken velen al na over de toekomst.

Subscribe to W16 Plus to read the rest.