Doorbraak in Brussel? Bouchez puzzelt een deal bijeen, met zoenoffers voor de PS én N-VA, maar de constructie oogt niet bepaald stabiel

💰 Goedemiddag. Georges-Louis Bouchez (MR) verkoopt het als een ‘doorbraak’: hij heeft zich verzoend met Ahmed Laaouej (PS), en betaalt zelf de ‘prijs’ om de N-VA aan boord te halen.

🤝 Het betekent dat vandaag al zes partijen gaan onderhandelen: MR, PS en Les Engagés aan Franstalige kant, en Groen, Open Vld en Vooruit aan Nederlandstalige kant. De namen van de nieuwe Brusselse ploeg zijn grotendeels bekend, enkel voor Open Vld en N-VA komen dus nieuwkomers.

🧩 Het blijft een bizarre oefening: de N-VA zelf mag niet mee aan tafel, al onderhandelen ze vanuit de coulissen. En mogelijks is de puzzel die volgt ook interessant: komt Bouchez dan toch in de federale ploeg, en schuift Bernard Quintin (MR) door? Het blijft allemaal zeer onzeker.

🥊 Federaal belooft het een laatste, uiterst woelige week te worden: vanavond kern, maar afgelopen weekend al botsten MR en Les Engagés zeer hevig, en waren er eens te meer schermutselingen tussen cd&v en Vooruit.

💥 In Aalter lijkt burgemeester Pieter De Crem (cd&v) steeds meer aan te sturen op een breuk met zijn eigen partij: hij weigert zijn eigen verordening te schrappen.

⛔️ En Open Vld-voorzitter Eva De Bleeker stelt toch de naamsverandering uit: dat gebeurt pas in juni 2026.

Na meer dan een jaar is Brussel mogelijk toch op weg naar een regering. Dat die geen schoonheidsprijs zal krijgen, over hoe ze ineen gedraaid wordt, is ondertussen al duidelijk. Om de PS aan boord te krijgen, blijft de N-VA officieel uit de coalitie. De facto komt ze er toch in: de MR schuift een staatssecretaris door, die de N-VA dan mag aanduiden. Alleen moet dat iemand “uit het middenveld” zijn, die “geen partijkaart heeft”: de PS kan namelijk die aanduiding altijd tegenhouden. Bij de officiële regeringsvorming, die vandaag begint, schuiven aan Nederlandstalige kant enkel Groen, Vooruit en Open Vld aan. Maar bij de vertrouwensstemming in het Brusselse Parlement zou de N-VA de nodige stemmen leveren voor de meerderheid. Het is een complexe puzzel, die begon bij een deal die MR-voorzitter Bouchez maakte met enerzijds de N-VA en Bart De Wever en anderzijds met Ahmed Laaouej. En de flamboyante Bergenaar zit mogelijk mee in de dans: de kans bestaat dat niet David Leisterh (MR), maar Bernard Quintin (MR) de nieuwe minister-president wordt. En dan schuift Bouchez mogelijk alsnog in de federale regering. “Toch zeer onzeker allemaal”, zo is in de wandelgangen te horen.

In het nieuws: Ceci (n’est pas) une coalition.

De details: Brussel is al langer het summum van de absurditeit in de Belgische politiek, maar met het jongste akkoord over een nieuwe coalitie doen ze die titel in de hoofdstad alle eer aan. Er is een meerderheid, die toch geen echte meerderheid is, op de been gebracht. De N-VA zit erin, maar toch niet echt. Complex.

• Wie spreekt er nog van de pijnlijke politieke benoeming van zijn eigen partner Lucie Demaret, aan het hoofd van ONE, het Franstalige Kind & Gezin? Feit is: Georges-Louis Bouchez veranderde sinds vrijdag helemaal weer eigenhandig alle headlines.

• Eerst door uitgerekend op 11 juli de show te komen stelen op de Vlaamse feestdag, waar hij een doorbraak beloofde “binnen enkele uren”. Dat tijd een rekbaar begrip is voor de MR-voorzitter, weet ongeveer iedereen die ooit al een meeting had met de man: die enkele uren werden enkele dagen.

• Vervolgens startte Bouchez een ongemeen hard communicatie-offensief (zie verder in de brief), dat zowat alle federale coalitiepartners de kast opjoeg. Een heel weekend lang woedde er (alweer) een verbale oorlog rond Arizona.

• Maar gisterenavond kwam er dan toch witte rook vanuit Brussel zelf: Bouchez en niemand minder dan Ahmed Laaouej (PS) hadden een deal gesmeed, waar ook de N-VA duidelijk mee kan leven. “Vooraf had Bouchez duidelijk een akkoord met De Wever op zak, zoveel was duidelijk”, zegt een Brusselse insider.

• Daarbij bevestigen meerdere bronnen: “Bouchez heeft wel echt zijn best gedaan deze keer om tot een akkoord te komen, en goed alles in elkaar te puzzelen. Want ineens wilde hij echt, na maanden van theater, wél een deal maken.”

De deal zelf: Die leest toch lichtjes anders voor de N-VA als voor de PS.

• "Het zal geen schoonheidsprijs krijgen." Bij de N-VA schiet men in deze fase (nog) niets af: N-VA-kopvrouw Cieltje Van Achter klinkt heel voorzichtig in haar communicatie. Officieel is het dat de partij gaat opvolgen of dit “inhoudelijk en institutioneel steek houdt” en “leidt tot een regering die orde op zaken zet”.

• In de wandelgangen is te horen dat de MR dus één van haar twee posten waar ze recht op heeft in de Brusselse regering, die van een staatssecretaris, nu doorschuift naar de N-VA. Die partij mag vervolgens zelf kiezen wie ze daarvoor aanduidt. Alleen mag dat geen pure partijfiguur zijn, maar moet het iemand nieuw, uit het middenveld zijn.

• Bijgevolg schuift de N-VA niet ‘officieel’ aan bij de regeringsonderhandelingen: die starten vanmiddag met MR, PS en Les Engagés aan Franstalige kant, en Groen, Vooruit en Open Vld aan Nederlandstalige kant.

• Wel was er vooraf op het kabinet van Elke Van den Brandt (Groen) nog een meeting mét N-VA erbij, aan die Nederlandstalige kant: het is duidelijk dat die partij de facto mee de stemmen zal leveren om een Nederlandstalige meerderheid te vormen in het Brusselse Parlement. Maar dat men bij de N-VA al helemaal ‘aan boord’ is, klopt niet: het blijft ook voor hen een wankele constructie.

• Voor de PS is het uiterst belangrijk dat de N-VA niet helemaal aan boord wordt getrokken: dan kan Laaouej met opgeheven hoofd zeggen dat hij “niet met de N-VA in een regering zit”, al zal dat in de praktijk dus wel het geval zijn. 

• De PS verzet zich, in het officiële akkoord dat zij met Bouchez maakten, dan ook niet tegen “steun van een andere Nederlandstalige partij, buiten de coalitie, tenzij het Vlaams Belang”, zo luidt de deal. 

• En ook verzet de PS zich niet tegen “het aanduiden van een figuur uit het middenveld, zonder partijkaart, die staatssecretaris wordt”. Maar tegelijk kan de PS luidop herhalen: “De meerderheid zal bestaan uit 53 leden in het Brusselse Parlement, zonder de N-VA dus.”

De details: Die zijn in deze niet onbelangrijk.

• Om te beginnen heeft de PS wel degelijk ‘greep’ op wie het kan worden voor de N-VA. “En als men denkt dat ze bij de PS niet het verschil kennen tussen een wolf en een lam, vergissen ze zich.” In de wandelgangen is dus te horen: “Geen ex-parlementair of ex-kabinetschef van de N-VA.”

• Want in Brussel worden de staatssecretarissen door héél de regering aangeduid, niet door de partijvoorzitters. Het is de minister-president die de eed bij de koning gaat afleggen, en vervolgens leggen de vier Brusselse ministers de eed bij die minister-president af. 

• Op de eerste ministerraad, die meteen daarna wordt gehouden, duidt die nieuwe regering dan collectief de staatssecretarissen aan: de facto kan de PS dus echt wel blokkeren.

• Tegelijk kan de nieuwe staatssecretaris van de MR, die dan de facto van de N-VA is, wel de eed in het Nederlands afleggen, en zo bij de Nederlandstalige kant van het Brusselse kabinet komen: niets verhindert dat. En dat zou ook een aantal nare gevolgen voor de Franstaligen oplossen: anders zit er een N-VA’er, of iemand van die signatuur, plots in de Franstalige gemeenschapsorganen.

• Alleen: elke staatssecretaris staat wel onder de bevoegdheid van een minister. De facto zal dan die nieuwe N-VA-staatssecretaris, net zoals Ans Persoons bij Vooruit, onder de bevoegdheid van ofwel Elke Van den Brandt (Groen) of de nieuwe Open Vld-minister komen. 

• Daarvoor is nu al zeker dat het niet opnieuw Sven Gatz (Open Vld) wordt, en meer dan waarschijnlijk ook niet Frédéric De Gucht (Open Vld): de Vlaamse liberalen willen iemand nieuw lanceren.

• Tenslotte moeten er ook genderevenwichten gerespecteerd worden: dat maakt dat de N-VA vermoedelijk een vrouw zal moeten kiezen voor de rol. De huidige voorzitter van Voka Brussel, Kristien Vermoesen, ging al over de tongen als mogelijke naam, bij andere partijen.

• Immers: voor de MR komt er hoogstwaarschijnlijk een man op de post van minister-president, voor de PS komt er naast Laaouej waarschijnlijk wel nog een staatssecretaris, Nawal Ben Hamou (PS) of Karine Lalieux (PS), en voor Les Engagés zal het Christophe De Beukelaer (LE) zijn.

The Big Picture: De MR-voorzitter pokert nog even verder.

• Want dé grote vraag die toch over heel de puzzel hangt, die Bouchez nu aan het leggen is: wat met de rol van de minister-president? Die blijft bij de MR, maar al weken is de kopman van de MR in Brussel, David Leisterh, niet meer betrokken bij de zaak. Bouchez, en alleen hij, onderhandelde ook de deal met Laaouej.

• Meer zelfs: de verhalen deden de ronde dat Leisterh niet langer geïnteresseerd was, en zou willen een job in de privé gaan zoeken. “De vraag is met welke autoriteit Leisterh nu nog aan tafel kan gaan zitten en minister-president spelen? Het is Bouchez zelf die dat volledig onderuit heeft gehaald”, zo is bij een onderhandelaar te horen.

• Komt daarbij dat het scenario al langer de ronde doet dat Bernard Quintin, nu de minister van Binnenlandse Zaken, maar ook een Brusselaar en een diplomaat, zou doorschuiven naar die Brusselse regering. “Quintin heeft een uitstekende indruk gemaakt, en zou zeker een geschikte kandidaat zijn voor ons”, zegt een toekomstige coalitiepartner van de MR in die Brusselse regering.

• Dat opent in elk geval dan weer de deur voor een oud scenario dat weer springlevend zou kunnen worden: dat Georges-Louis Bouchez alsnog zelf in Arizona stapt, op de post van ‘superflic’, als minister van Binnenlandse Zaken.

• Toch blijft het voorlopig pure speculatie: kan Bouchez het maken om zijn politieke vriend en poulain Leisterh opzij te zetten? Het zou dan een zoveelste dictaat van de MR-voorzitter zijn. 

• En nu al is er wel tandengeknars te horen bij de Franstalige liberalen in Brussel: plots moeten zij nog een post opgeven in de Brusselse regering, aan de N-VA? Voor Brussels fractieleider Clementine Barzin (MR) of jong talent Aline Godfrin (MR) niet bepaald leuk nieuws. Maar daar geldt ook: met Eléonore Simonet (MR) heeft de Brusselse PS al een jonge vrouw als (federaal) minister.

• “In elk geval komt Leisterh beschadigd uit heel die episode nu, met Bouchez alweer aan zet”, zo weet een blauwe insider.

En nu? Het kan wel snel gaan, al is 21 juli misschien toch te hoog gegrepen.

• “Op 11 juli de aankondiging, om de Vlamingen hun feestje te stelen, op 21 juli een regering, om de Belgen hun feestdag te vieren? Leuk toch, voor de N-VA?” Een Brussels kopstuk heeft er, op cynische wijze, toch wat plezier in.

• Want Bouchez kondigde het al aan: hij wil voor 21 juli een regeerakkoord. “Dat lijkt me wat voorbarig, want we zijn er nog niet. Maar een raamakkoord tegen dan kan wel. Niemand wil nu nog wachten tot september, dat zou geen goed signaal zijn”, zo zegt een onderhandelaar. “Nu een raamakkoord, dat tegen eind van de zomer in detail klaar is.”

• Al blijft het de vraag of het ook deze keer niet wat ‘wishful thinking’ is van Bouchez. Want bij de PS is men uiterst tevreden over de deal, “Laaouej heeft dat magnifiek onderhandeld”. Maar bij de MR is het enthousiasme een pak minder, en bij de N-VA is men toch ook opvallend voorzichtig: het blijft een onzekere constructie. 

Federaal (1): De schermutselingen vooraf aan de ‘grande finale’ gaan zeer fel.

• “We leven eigenlijk niet in een liberale, rechtse of veiligheidsstaat, maar in een communistische staat.” 

• Dit weekend dus een reeks forse uithalen van Bouchez, in La Libre, over de federale regering. Daarbij wees hij erop dat er voor defensie zo’n 120 miljard bijkomt, maar voor de sociale zekerheid zo’n 1.200 miljard. 

• “Dat de staat vandaag voor je zorgt van de wieg tot het graf, dat is het probleem. Vroeger hielpen de ouders hun kinderen, werd oma in huis gehaald... Nu leeft iedereen op zichzelf en wordt er door iedereen hulp gevraagd aan de staat. Dat werkt niet.”

• Zeker zijn aanval op werkloze alleenstaande ouders was snoeihard: “Alleenstaande ouder zijn, mag geen reden zijn om levenslang werkloos te blijven. Binnen MR zijn enkele van mijn medewerksters ook alleenstaande moeders en dat weerhoudt hen er niet van om te werken. Ik geef toe, alleenstaande moeder zijn is erg lastig tot het kind naar school gaat, maar daarna? Het vraagt wat organisatie, maar het is wel haalbaar.”

• In één beweging verklaarde Bouchez ook nog dat hij in 2029 naar de verkiezingen trekt met de belofte om de meerwaardebelasting opnieuw af te schaffen. En dat er eigenlijk geen sprake kon zijn van extra geld voor de OCMW’s om de schok van de hervorming van de werkloosheidsuitkeringen op te vangen.

• Dat alles deed Les Engagés even heel diep ademhalen. Daar heeft de partijtop het meer dan gehad met de constante aanvallen van Bouchez. Zowel partijvoorzitter Yvan Verougstraete (LE), maar ook vicepremier Maxime Prévot (LE), gingen in de tegenaanval.

• Een “beau strike” noemde Prévot laatste heel de tirade van Bouchez: “Hij valt de eenoudergezinnen aan, de staat zelf en de publieke diensten, de cultuursector, ontwikkelingssamenwerking, de ‘brol’ van gelijke kansen, de sociale zekerheid.”

• “Laat ons duidelijk zijn: dit zijn de individuele standpunten van een partijvoorzitter, maar gelukkig niet die van de onderhandelde regeerakkoorden.” Die belooft, als men vanavond op de kern moet richting een consensus gaan. 

• Daar staat de laatste grote onderhandelingsweek op de agenda, de ‘Grande finale’. Met nog twee kernen voor de boeg, de laatste donderdagavond en -nacht, wil Arizona een groot akkoord smeden.

Federaal (2): Ook Sammy Mahdi (cd&v) joeg nog eens iedereen de kast op.

• Bij cd&v volgt men al langer het draaiboek van Bouchez: aanvallen, aanvallen, aanvallen, daarbij zeker niet gehinderd door enig regeerakkoord.

• De ironie-meter ging dit weekend wel heel diep in het rood, toen Mahdi in Het Laatste Nieuws ineens kwam pleiten voor een aanpassing van de pensioenhervormingen. Want plots legde Mahdi de eis op tafel dat de periodes van ziekte wél meetellen om het pensioen te berekenen.

• Zowel bij de N-VA als bij Vooruit verslikte men zich in de koffie, om andere redenen. Want bij de Vlaams-nationalisten, die met Jan Jambon (N-VA) ook de minister van de pensioenen hebben, heeft men het gevoel dat cd&v en Mahdi alweer heel publiekelijk terugkomen op afspraken die wel al lang en netjes gemaakt zijn.

• De déjà-vu is groot: nog maar enkele weken geleden was er grote stampij vanuit cd&v over de voetvrijstelling voor de meerwaardebelasting. Hoewel Mahdi bij de regeringsonderhandelingen was akkoord gegaan met 10.000 euro vrijstellen en eigenlijk daar nooit verder op was doorgegaan, moest en zou het nu ineens 20.000 euro worden.

• Idem nu dus voor de ziektedagen, bij de berekening van de pensioenen: “Waarom teken je dan akkoorden met hem?”, klonk wat ongelukkig bij de N-VA.

• Voor Vooruit was het zo mogelijk nog feller slikken: wekenlang voelde Vooruit-voorzitter Conner Rousseau zich in het najaar van 2024 bijzonder alleen binnen Arizona, tijdens de onderhandelingen, wanneer het over de pensioenen ging. Mahdi steunde aan tafel destijds Rousseau niet, op dat punt van die ziektedagen. 

• Integendeel, hij had het destijds publiekelijk over “simplismen, platitudes en halve waarheden”, die Rousseau volgens hem rondstrooide over de pensioenen. Vandaag kan men bij Vooruit alleen maar vaststellen dat cd&v dus nu plots ook op die lijn zit.

• “Blij dat na Les Engagés nu ook cd&v ons steunt in die strijd”, liet Vandenbroucke daarop fijntjes weten.

• Vanmorgen deed cd&v er bovendien nog een schepje bij: via De Standaard ging men nog eens vol op het orgel over de extra financiële steun die de tien grootste steden (meer dan 100.000 inwoners) gaan krijgen vanuit de federale overheid, om de steeds hogere kosten van de pensioenen van hun ambtenaren te helpen betalen. 

• Ook dat maakt deel uit van het regeerakkoord: die kost zit vooral in de grote steden. Maar ook dat deel van het regeerakkoord trekt cd&v nu openlijk in twijfel. Wim Dries (cd&v), de burgemeester van Genk, die de steun niet krijgt, trekt naar het Grondwettelijk Hof wegens “discriminatie”.

• Het zet meteen de sfeer voor een laatste, helse week, waarin premier De Wever op zoek moet naar een zomerakkoord, waarbij alle grote dossiers ook gekoppeld zijn aan elkaar.

Om ook te volgen: Vanavond gemeenteraad in Aalter, waar Pieter De Crem (cd&v) koppig doorzet.

• Is er straks nog een meerderheid in Aalter, of niet? De hele heisa rond de onwettige woonstcontroles in de gemeente van voormalige cd&v-vicepremier en oud-minister van Binnenlandse Zaken De Crem blijft verder duren.

• Deze keer ligt de focus op de beslissing van Aalter zelf. Daar is het gemeentebestuur flink verdeeld over de kwestie van de woonstcontroles en de bijhorende gemeentelijke verordening. Die legde de diensten van de gemeente op om eerst uitgebreide woonstcontroles te doen bij mensen van vreemde afkomst, wat er de facto toe leidde dat die tot 11 keer langer dan anderen moesten wachten voor ze ingeschreven werden in Aalter.

• Coalitiepartner N-VA wil die verordening compleet schrappen. Maar De Crem weigert, hij wil ze enkel wat aanpassen. Een wat semantische discussie, maar ze duidt op een onderliggende spanning die fors is toegenomen: in het schepencollege stemde cd&v het voorstel van de N-VA weg.

• Zo blijft De Crem op de ‘harde lijn’: hij heeft zich tot nu toe ook nooit verontschuldigd of erkend dat zijn beleid fout was. Dat zet straks cd&v wel voor de duidelijke keuze: voorzitter Mahdi suggereerde al eerder dat hij bereid is om De Crem uit de partij te gooien.

• Dat kan voor beiden een win-win worden: De Crem voelt zich al langer niet meer thuis binnen cd&v en droomt van een groter project op rechts. Hij kan eindigen als martelaar. En Mahdi wil aantonen dat hij ‘krachtig’ optreedt tegen racisme, nadat het kabinet van zijn eigen minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (cd&v) maandenlang op de hoogte was, maar niets deed.

Om te volgen (bis): De Bleeker stelt nu toch haar naamsverandering uit.

• Geen nieuwe naam voor Open Vld in het najaar. De timing en regie rond die transformatie van de Vlaamse liberalen wordt andermaal aangepast. Eerst wilde voorzitter Eva De Bleeker (Open Vld) zo snel mogelijk een nieuwe naam, dan verhuisde dat naar een “groot inhoudelijk vernieuwingcongres” in september. 

• Maar dat congres zag de rest van de partij niet zitten, waarop De Bleeker dat moment dan omvormde naar een “festival van ideeën” dat op 13 september in Vilvoorde doorgaat.

• Daarop was de naamsverandering nog wél gepland, maar die schrapt De Bleeker nu toch ook: dat is eigenlijk wat de rest van de partij haar al maandenlang vroeg. De nieuwe naam schuift nu op naar juni 2026.

• Tegelijk blijft het de vraag of De Bleeker dan nog aan het roer staat: de rust in de partij leek weergekeerd, omdat er een soort stille afspraak was ontstaan om coming man Frédéric De Gucht te laten inschuiven, als voorzitter, in het najaar. 

• Die heeft, nu er in Brussel een coalitie in zicht is, eindelijk de handen vrij om voluit federaal een rol te gaan spelen. De vraag blijft daarbij nog altijd dezelfde: maakt De Bleeker plaats na haar “festival van ideeën”?