Fantoompijn. Daar worstelt men bij cd&v mee, zo analyseren zowel bronnen bij Vooruit als N-VA, aan de start van de Vlaamse onderhandelingen. “Ze zijn niet meer de CVP, maar ze hebben moeite om dat te aanvaarden”, zo is bij Vooruit te horen. “Er is weinig zelfinzicht”, zo is men bij N-VA iets voorzichtiger. Maar de wiskunde haalt ondertussen Sammy Mahdi (cd&v) en zijn onderhandelingsteam straks wel in: omdat cd&v derde partij is, met 16 Vlaamse zetels, tegenover de 18 van Vooruit en de 31 van de N-VA, kunnen ze straks pas als derde partij een portefeuille kiezen. En dus vallen sowieso de twee grote brokken, Welzijn en Onderwijs, van tafel: wat N-VA niet kiest, zal Vooruit kiezen en omgekeerd. “Sinds mensenheugenis hebben de christendemocraten die departementen gehad, beiden fors verbonden aan hun zuil. Dat alleen al gaat toch een revolutie zijn”, zo stelt een onderhandelaar.

In het nieuws: “Er zal eindelijk toch wel écht iets moeten veranderen”, zo is bij Vooruit combatief te horen over Welzijn.

De details: Bij de echte start van de Vlaamse onderhandelingen is het zoeken naar nieuwe evenwichten. Die zijn niet evident voor de partij die jarenlang het Vlaamse niveau domineerde: cd&v. In de vorige Vlaamse regering botste dat daarom net heftig met N-VA. Maar nu eisen de socialisten nadrukkelijk de tweede viool, en drukken ze cd&v weg.

• 35.269 stemmen. Dat, of 0,8 procent, dat is het verschil tussen cd&v en Vooruit voor de Vlaamse kiesuitslag. Maar omdat op het eind door de stemmen uit Gent nog een zetel viel voor Vooruit, én er met een pak geluk en een verschil van een honderdtal stemmen in Brussel nog een zetel viel in de hoofdstad voor Vooruit, sprongen die in de ochtend van 10 juni naar 18 zetels in het Vlaams Parlement, net boven de 16 zetels van cd&v.

• Die 35.000 stemmen gaan straks een wereld van verschil maken. Want los van de poging van cd&v om op verkiezingsavond een ‘overwinningsgevoel’ neer te zetten, en het resultaat af te wegen tegen de score van 8 procent uit peilingen ergens in 2022, is er die realiteit van nu de echte ‘junior partner’ te zijn in de nieuwe coalitie. 

• Die rol komt niet natuurlijk, voor de oude ‘CVP’, de partij die decennialang regeringen domineerde. “Zij zijn nochtans met behoorlijk veel rond de tafel komen aandraven, alsof ze ook gewonnen hadden. Toch een beetje misplaatst”, zo vertrouwt men vanuit Vooruit ons toe. 

• Bij de socialisten zit dat gevoel er wel heel duidelijk in: niet alleen wil men een ‘breuk’ met de vorige ploeg, maar ook wil men duidelijk maken wie nu de nummer twee is in de regering. 

• Die eerste cesuur kreeg Vooruit overigens van informateur De Wever, die niet opnieuw Jan Jambon (N-VA), maar wel Matthias Diependaele (N-VA) als formateur het veld in stuurde. De rol van ‘nummer twee’ is iets dat zich ongetwijfeld in de komende weken zal manifesteren aan de onderhandelingstafel. 

• Maar meteen is het nogal evident dat dat tot onvermijdelijke turbulentie zal leiden. De anderen verwijten hoe dan ook cd&v wel wat aan fantoompijn te lijden: het verleden is er niet meer, de electorale scores uit de vorige eeuw zijn weg. 

• “Ze gedragen zich nog altijd alsof ze 30 procent achter zich hebben. Maar dat is niet meer”, zo stelt een onderhandelaar scherp. “Dat zelfinzicht ontbreekt soms inderdaad wat”, zo bevestigt een ander lid van een Vlaamse delegatie.

Waarom dit ertoe doet: Zowel budgettair als inhoudelijk zijn er twee echt zware departementen op Vlaams niveau. En die gaan beiden niet naar cd&v.

Subscribe to W16 Plus to read the rest.