Goedemiddag. Wie vannacht naar het debat tussen Joe Biden en Donald Trump keek (kort herbekijken is echt de moeite!), besefte meteen: de kans is huizenhoog dat we opnieuw vier jaar de Republikein als VS-president krijgen. Vreemd genoeg kwam het TV-duel er op vraag van ‘Team Joe’ zelf, maar zijn optreden was niets minder dan een ramp: stokoud en nauwelijks in staat verstaanbaar over te komen. Arizona mag zich dus al opmaken voor een heftig buitenlands beleid. Want in Frankrijk zijn er dit weekend al parlementsverkiezingen, daar leidt Marine Le Pen met 37 procent in de peilingen.

Vandaag ook een nieuwe editie van Het Politiek Salon, de podcast van W16. We hebben het daarin over de Antwerpse burgemeestersrace, de formatie én de verkiezingen bij Open Vld. Gasten zijn politiek analist Kristof Windels, communicatiespecialist en politiek verslaafde Sana Rbai en student Bestuurskunde Tristan Willox. Hier klikken om te beluisteren. En ja, op vraag van een pak van jullie, zitten we ondertussen ook op Spotify en andere podcast-platformen. Enjoy!

Naast het hoofdverhaal over het ‘aanbod’ van Conner Rousseau (Vooruit) is er de strijd om het voorzitterschap van Open Vld. Daar zijn een pak kopstukken volop bezig om toch één consensuskandidaat te vinden. Maurits Vande Reyde (Open Vld) doorbrak een beetje die poging met zijn kandidatuur. Ontslagnemend minister Paul Van Tigchelt (Open Vld) lijkt af te vallen: hij is geen twee jaar lid van de partij. “Maar zo gaan we onszelf een hele zomer lang belachelijk maken, met een inflatie aan kandidaturen,” zo is te horen bij de top. In Brussel botst Ahmed Laaouej (PS) keihard met minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (cd&v) over het oplaaiende geweld. Die laatste schoof de verantwoordelijkheid door naar de lokale politiezones, de Brusselaar pikt dat niet. Op de Europese top komt Ursula von der Leyen nog eens met een oproep om 500 miljard in de Europese defensie te investeren. Het opent ook de deur voor creatief boekhouden, straks op Belgisch niveau, over defensie-uitgaven. Opvallend: voormalige Vlaams minister-president Luc Van den Brande (cd&v) laat nog eens de zeldzame confederale stem binnen zijn partij horen. En in De Tijd een interessant voorstel over de zetelverdeling, dat de ‘goedkope’ Franstalige zetels in de Kamer zou corrigeren.

“Timeo Danaos et dona ferentes”. Vrees de Grieken en hun geschenken. Of in deze context, Conner Rousseau (Vooruit), die spontaan zijn steun aanbiedt aan Bart De Wever (N-VA): “De volgende federale regering kan toch alleen maar werken als hij premier wordt.” Binnen Vooruit is te horen “dat er weinig andere mogelijkheden zijn”, ook al merkt men op dat er uit de oranje familie ook gelonkt wordt naar het premierschap. “Maar wie gelooft dat Maxime Prévot (LE) de partijvoorzitters onder controle kan houden?” zo maakt men de analyse. Die ‘steun’ voor de preformateur komt tegelijk met een prijs: Arizona moet dringend een ander politiek label krijgen, zo vindt Rousseau: “Door te spreken over centrumrechts, duw je Vooruit gewoon verder weg.” Hij wil nog steeds “een signaal” van De Wever. Voorlopig zijn in de preformatie nu infosessies gepland: aan een ‘plenair moment’ met alle voorzitters is men nog niet toe. Het Paleis laat ondertussen wel duidelijk voelen: een snelle regering zou zeer gewenst zijn.

In het nieuws: Ook Vooruit ziet weinig andere mogelijkheden dan De Wever als premier.

De details: Met de titel ‘preformateur’ gaf ook het Paleis nog eens aan dat ze snelheid willen houden in de regeringsvorming. Daarbij komt de kwestie van het leiderschap ook vrij snel en vrij vrank op tafel. Nota bene de Vlaamse socialisten spreken zich helder uit: het moet De Wever worden.

• Er bestaat geen enkele vaste regel, geen gewoonterecht, laat staan een wet, rond het Belgisch premierschap en wie het waarom krijgt. Getuige Alexander De Croo (Open Vld), de zittende premier, die pas de zevende partij was in 2019, maar wel naar de Zestien mocht. Ook zijn voorganger Charles Michel (MR) had niet de meeste zetels of meeste stemmen in de Kamer. 

• En toch, er zijn een paar ongeschreven spelregels, die al jaren gehanteerd worden en ook nu terugkomen, bij de centrale vraag wie het volgende kabinet zal leiden: wie is de grootste partij, wie haalde de meeste stemmen, en wie is de grootste ‘politieke familie’?

• Op basis van die eerste twee vragen is het duidelijk: de N-VA haalde veruit de meeste stemmen, De Wever klopte iedereen qua voorkeurstemmen én penetratiegraad in zijn kieskring. Ze zijn met 24 Kamerzetels ook veruit de grootste fractie. 

• Maar die derde vraag geeft een ander resultaat: met 14 zetels voor Les Engagés en 11 voor cd&v in de Kamer, komen de christendemocraten op 25 voor hun ‘familie’, net eentje meer dus.

Waarom dit ertoe doet: Vooruit snijdt nu al openlijk de discussie over het premierschap aan. En steunt ferm De Wever.

Subscribe to W16 Plus to read the rest.