Topjob bij de VN voor ex-staatssecretaris de Moor? Arizona steunt cd&v'er: vervelend voor oud-premier De Croo

🇺🇳 Goedemiddag. Een nieuwe speler in de dans om topjobs: cd&v zoekt een plekje voor voormalige staatssecretaris voor Asiel en Migratie Nicole de Moor.

🏢 Het is geen evidente oefening: de job van UNHCR, de Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen, is een absolute toppost binnen de Verenigde Naties.

📰 Het is vooral ook vervelend nieuws voor oud-premier Alexander De Croo (Open Vld), die ook hoopte op een topjob bij de VN. Zo wordt het wel druk voor België.

🪖 Vandaag een ‘gedachtenwisseling’ in de federale kern over de NAVO-normen. De VS blijven 5 procent van het bbp eisen, Mark Rutte, de NAVO-baas, gaat helemaal mee in die denkoefening. België denkt eerder aan “een pad naar 3 procent”.

🇵🇸🇮🇱 In de Kamer zoals verwacht finaal nu toch een deal rond een resolutie voor Gaza binnen de meerderheid. Wereldnieuws, als we sommige Vlaamse media mogen geloven. De politieke waarde is nochtans heel beperkt.

🇲🇦 Georges-Louis Bouchez deed tot het allerlaatst moeilijk: het hele gedoe leverde spanning en frustratie binnen de meerderheid op. En Bouchez wil nu ineens ook de Zuidwestelijke Sahara van Marokko erkennen, al jaren betwist gebied.

🔻 In Brussel doen Les Engagés de deur dicht voor een coalitie zonder de MR. Tegelijk bewandelt Ahmed Laaouej (PS) de piste van een links minderheidskabinet: de communisten zouden dan de nodige parlementaire steun geven.

📔 Dat er “geen enkele inhoudelijke onderhandeling was tot nu”, zoals Frédéric De Gucht beweerde, wordt ondertussen door zowat alle andere onderhandelaars staalhard ontkend.

Wie nog een internationale topjob? Het wordt druk voor België, nu ook cd&v-politica Nicole de Moor haar naam circuleert als kandidaat om het agentschap UNHCR van de Verenigde Naties te gaan leiden. Binnen Arizona hengelde cd&v naar steun daarover. De Moor heeft niet meteen gigantische politieke ervaring, maar haar partij zit wel in de coalitie en zal dus steun krijgen. Dat is meteen wat lastig voor oud-premier Alexander De Croo (Open Vld). Diens partij zit immers in oppositie, maar tot nu steunde men binnen Arizona wel zijn kandidatuur, ook voor een VN-topjob, maar dan als baas van het UNDP. Het blijft opvallend hoe twee voormalige premiers zo nog steeds niet echt ‘onderdak’ zijn: ook Charles Michel (MR) is wat aan het zoeken naar een nieuwe rol. Die gaat deeltijds lesgeven aan de China Europe International Business School (CEIBS) in Shanghai.

In het nieuws: Nicole de Moor naar de VN?

De details: Vivaldi zendt haar zonen en dochters uit. Wie geen plekje kreeg in de nieuwe regering, of als oppositieleider, zoekt nog naar iets nieuws. Zo ook Nicole de Moor, voor wie cd&v geen plaats meer had in de regering. De VN wacht mogelijk nu.

• “Het is inderdaad zo dat haar naam gevallen is, binnen de regering, wanneer het ging over de topposten. Bij cd&v hebben ze steun gevraagd voor Nicole de Moor haar kandidatuur”, zo stelt een hoge bron binnen Arizona.

• Een ander bevestigt: “Het klopt dat we proberen die post binnen te halen voor België, en dat De Moor dan genoemd wordt.” En ook in de eigen partij beaamt men dat: “Ze is inderdaad getipt. Nogal logisch dat men haar daar voor vraagt, met al haar ervaring. Die job is op haar lijf geschreven.”

• Binnen cd&v is te horen dat De Moor al vorig jaar de vraag kreeg om te kandideren. Naar verluidt heeft ze er ook lang over nagedacht. Maar ze zou ook binnen de EPP, de Europese fractie van de christendemocraten, brede steun genieten. De diplomatieke campagne voor haar kandidatuur wordt dan ook op het kabinet van Annelies Verlinden (cd&v) getrokken, zo bevestigen bronnen.

Opvallend: na drie jaar al weer weg uit de Wetstraat?

• De politieke carrière voor de schermen van Nicole De Moor zou zo wel eens heel kort kunnen worden: amper 3 jaar geleden trad ze op het voorplan, toen ze geheel onverwacht de staatssecretaris voor Asiel en Migratie in de Vivaldi-regering werd. Daarvoor was ze jarenlang kabinetsmedewerker en kabinetschef van Sammy Mahdi (cd&v), toen die de bevoegdheid van Asiel en Migratie had.

• Toen Mahdi doorschoof naar de post van partijvoorzitter, zette hij De Moor op het kabinet als zijn opvolger en lanceerde hij haar meteen in de politiek: ze verhuisde speciaal terug naar haar geboortestreek rond Sint-Niklaas, om daar een carrière uit te gaan bouwen.

• Op 9 juni vorig jaar werd ze voor het eerst verkozen als parlementslid, in het Vlaams Parlement. Als lijsttrekker van cd&v in Oost-Vlaanderen brak ze geen potten: haar lijst haalde 11,4 procent, zijzelf haalde 28.247 voorkeurstemmen. Meteen was wel duidelijk wie de Oost-Vlaamse ‘patron’ bij cd&v is: Vincent Van Peteghem (cd&v) haalde als lijsttrekker van de Kamer 52.807 voorkeurstemmen.

• Maar zo was er bij de vorming van Arizona geen plaats meer voor de Moor, Mahdi was niet meer geïnteresseerd in Asiel en Migratie als portefeuille. De Moor houdt zich nu in het Vlaams Parlement bezig met internationale relaties. Niet evident: het Vlaamse niveau is niet meteen hetgeen met de grootste bevoegdheden op dat vlak.

Waarom het wel kan: De Moor heeft ervaring op vlak van vluchtelingen.

• Eind dit jaar komt bij de VN de erg prestigieuze post van ‘United Nations High Commissioner for Refugees’ of UNHCR vacant. Dan loopt het mandaat van de huidige baas, de Italiaanse diplomaat Filippo Grandi, af.

• Het UNHCR is een groot agentschap dat in Genève zetelt. Traditioneel wil men daar dus wel mensen met een bepaald gewicht. Grandi had binnen de VN al een rijke carrière erop zitten, waarbij hij al eerder in Gaza werkte als Commissaris-generaal voor de UNRWA daar. En hij was de adjunct-Hoge Gezant voor Afghanistan voor de VN.

• De Moor heeft een eerder beperkte internationale ervaring, van maar drie jaar regeringswerk. Maar ze lukte er wel in, in de laatste zes maanden van de regering Vivaldi, om binnen de EU een Europees migratiepact te onderhandelen, toen België zes maanden de EU-voorzitter was. Dat is meteen haar grote punt om campagne mee te voeren.

• Toch kan het gebrek aan andere internationale ervaring haar parten spelen. Plus een staatssecretaris is geen minister: een topfunctie binnen de Belgische regering had ze niet.

• Al kan daar altijd wel een draai aan gegeven worden. Zo paste Pieter De Crem (cd&v) in zijn tijd als staatssecretaris van Buitenlandse Handel altijd hetzelfde trucje toe: hij presenteerde zich als de ‘Secretary of State’, wat effectief de Engelse vertaling is van staatssecretaris, maar wat in de VS de omschrijving is voor de minister van Buitenlandse Zaken. Meermaals kwam hij ermee weg: de tegenpartij volgde die Amerikaanse logica zonder veel vragen.

• Het rijtje tegenkandidaten dat gekend is, komt ook allemaal uit Europa. De Europeanen zouden liefst de post ook bij hen houden. Zo is er Niels Annen, een Duitse sociaaldemocraat en huidig parlementslid in de Bundestag, die in de regering van Angela Merkel een junior post had in de regering.

• En ook Zwitserland heeft een kandidaat: de diplomate Schraner Burgener. Zij was al Speciale Gezant voor de VN in Myanmar en ambassadeur in Duitsland. Vandaag is ze staatssecretaris voor Migratie in de Zwitserse regering, sinds 2022.

Opmerkelijk: Er is nog een kandidaat voor een toppost bij de VN, namelijk De Croo.

• De kandidatuur van De Moor heeft wel één wat lastig neveneffect: er is namelijk al een Belg die volop probeert om bij de VN binnen te raken, oud-premier Alexander De Croo.

• De liberaal werd al eerder uitdrukkelijk genoemd voor de job van leider van het UNDP, het ‘Development Programme’ van de Verenigde Naties in New York. Ook dat is een erg prestigieuze functie: een post net onder die van de secretaris-generaal. De Croo zijn entourage bevestigde destijds zelf dat de oud-premier gepolst was voor die functie.

• Alleen kan België onmogelijk twee hoge functies binnenhalen: het is zelfs onlogisch om voor twee posten tegelijk een diplomatieke lobbycampagne te gaan voeren. “Als De Croo zou verliezen van De Moor, zou dat wel de ultieme vernedering zijn”, zo is binnen Arizona te horen. 

• Maar de politieke logica wil dat een regering toch minstens de kandidaten van de coalitiepartners steunt. En dus stijgen de kansen van de Moor, en dalen die van de oud-premier, wiens Open Vld tegenwoordig in oppositie zit.

Tegelijk: Ook oud-premier Charles Michel (MR) is nog ‘zoekende’.

• Zowel De Croo als Michel zijn veertigers: ze hebben nog een hele loopbaan voor zich. Maar beide ex-premiers zijn er na hun vorige ambtstermijn nog niet in geslaagd om echt iets nieuws te vinden.

• De Croo is ondertussen nog steeds Kamerlid voor Open Vld, en burgemeester van Brakel. Maar in de Kamer is hij nog niet tussengekomen: dat zou ook een beetje vreemd zijn. Oppositie gaan voeren tegen Arizona zit er echt niet in: vriend en vijand verwachten dat de oud-premier vroeg of laat toch internationaal zijn pad verder zet.

• En ook Michel is bezig een weg te zoeken. Zo gaat hij deeltijds lesgeven aan de China Europe International Business School (CEIBS) in Shanghai. Daar volgt hij in de voetsporen van onder meer Herman Van Rompuy, oud-premier en oud-voorzitter van de Europese Raad, Dominique de Villepin, oud-premier van Frankrijk, en José Manuel Barroso, de oud-Commissievoorzitter.

• Michel wil zich focussen op “de academische wereld, onderwijs, conferenties, en raden van bestuur”, zo liet hij weten aan La Dernière Heure.

Om te volgen: Vandaag opnieuw discussie over de NAVO, binnen Arizona.

• De kern van Arizona komt vanmiddag bijeen om wat dieper in te gaan op hét politieke dossier van het moment: de uitdagingen op Defensie. Binnen een paar weken is er immers de NAVO-top in Den Haag, waar de Amerikanen wel heel expliciet gaan eisen dat er voortaan 5 procent van het bbp van de NAVO-lidstaten aan defensie-uitgaven wordt besteed.

• Het is exact op basis van dat uitgangspunt dat de secretaris-generaal van de NAVO, Mark Rutte, ook een werknota heeft opgesteld: “Food for Thought”, als basis voor de discussies. En die volgt een deel van de Amerikaanse uitgangspunten: 5 procent is inderdaad de basis, maar daar zou wel tot 1,5 procent aan ‘vrij te besteden’ stukken inzitten, die ‘defensie-gerelateerd’ moeten zijn. Dat zijn dan onder meer infrastructuurwerken in wegen of digitale netwerken, of spoorwegen en havens.

• Het zet in elk geval de zaak op scherp, binnen Arizona. Daar trok cd&v al een ‘rode lijn’, met voorzitter Sammy Mahdi die heel fel verklaarde “dat 2 procent van het bbp nu wel volstaat”. Dat lijkt onmogelijk, gezien de diplomatieke druk op alle NAVO-lidstaten om straks een flinke stap te zetten. 

• In De Zevende Dag kwam ook Vooruit-vicepremier Frank Vandenbroucke daar nog op terug. “Het is ook hervormen, meer van hetzelfde zal niet helpen. 3 procent is bijzonder moeilijk. Dat is geen staatsgeheim. Wij vragen snel een grondige strategische discussie. Wat heb je aan 50 F35's op de tarmac als je niet weet waar ze naartoe moeten vliegen?”

• Vandenbroucke trok dus geen ‘rode lijn’. Hij opende zo onder meer de deur voor forse munitie-aankopen (wat al honderden miljoenen betekent) en vooral het “gezamenlijk aankopen” in Europa.

• Afgelopen weekend, bij zijn golf aan interviews, herhaalde premier Bart De Wever (N-VA) dan weer wel dat “België ook zijn engagement tegenover de NAVO zal nakomen”. "In juni, na de NAVO-top in Den Haag, zullen we zien of we nog verder moeten gaan."

• Het zal vooral aan landen zoals Spanje en Duitsland zijn, met coalities waar toch ook wel huiverachtig gekeken wordt naar al te veel stijging in de defensie-uitgaven, om de stijgingen van de budgetten in totaal wat te temperen, op de top. 

• Het gaat daarbij niet alleen om de norm op zich, maar eerder om het tempo van het groeipad. Als er straks effectief 3,5 procent puur naar Defensie moet gaan, is de vraag tegen wanneer dat percentage moet bereikt worden. Nu ligt de deadline op 2032: tegen dan kan de wereld er al helemaal anders uitzien, en is er in elk geval geen president Donald Trump meer in het Witte Huis.

• België moet hoe dan ook haar huiswerk maken, al komen er voor de top in Den Haag dus geen beslissingen over het budget voor Defensie: het heeft geen zin om al heroïsche gevechten te gaan voeren, als men niet weet waarover.

• Wel wordt er verwacht dat minister van Defensie Theo Francken (N-VA) met een lijst komt van materiaal dat er extra wordt aangekocht, na de stijging van het huidige budget tot 2 procent van het bbp. Dat moet tegen de top in Den Haag in elk geval kant-en-klaar zijn: de bondgenoten willen boter bij de vis, geen vage beloftes.

• Daarbij trok Francken deze week opvallend genoeg naar Polen, waar hij samen met zijn Poolse collega Kamysz Kosiniak de Mesko-wapenfabriek bezocht, en er aankondigde honderden Piorun, “de meest performante MANPADS (Manportable Air Defense Systems) op de wereldmarkt” te gaan aankopen. Daarmee wilde hij alvast ook de coalitiepartners geruststellen: de focus ligt 100 procent op ‘Europese’ defensie.

Ook gevolgd: In de Kamer witte rook over een resolutie rond Gaza.

• U kon de soap rond de ellenlange onderhandelingen in de Kamer over de resolutie van de meerderheid de afgelopen dagen volgen, met telkens weer blokkeringen, spanningen en bemiddelingspogingen. Gisteren is er eindelijk een akkoord gemaakt tussen de vijf Arizona-partijen over die bewuste resolutie. Dat is een geheel vrijblijvende tekst, die als aanbeveling aan de regering wordt neergelegd in de Kamer.

• Tegelijk is het geen verloren moeite voor Arizona: zij moesten hoe dan ook in de regering een standpunt vinden, om straks te kunnen deelnemen aan het vredesinitiatief van Frankrijk en Saoedi-Arabië, in New York bij de VN.

• In de resolutie onderschrijven de vijf regeringspartijen dat initiatief, en vragen ze dat België dus deel zal nemen. Ook willen ze een tweestatenoplossing, mét de erkenning van Palestina daarbij dus. 

• Maar daar zitten wel heel wat condities aan verbonden: de opheffing van Hamas, de vrijlating van de gijzelaars, vrije verkiezingen in Palestina en duidelijke grenzen voor dat land. Plus: ook de erkenning van Israël door Arabische landen. Dat alles is reden genoeg om aan te nemen dat België niet snel Palestina zal erkennen als land.

• Van sancties nemen tegen Israël is ook geen sprake: dat wordt nu “op Europees niveau bepleit” door de Belgische regering. Wel herhalen alle partijen dat een arrestatiebevel tegen de Israëlische premier Benjamin Netanyahu van het Internationaal Strafhof zou uitgevoerd worden, in het hypothetische geval dat de Belgische justitie hem zou kunnen arresteren. 

• Dat laatste is een tikje op de vingers van premier De Wever, die had gezegd dat hij begrip had voor het feit dat Hongarije Netanyahu niet arresteerde.

Opvallend: Bouchez is al bezig met het volgende Buitenland-dossier.

• Nog nooit kon een simpele resolutie op meer media-aandacht rekenen: het lijkt zowat het belangrijkste dossier van Arizona voor sommige kranten. Zowat alle fractieleiders van de meerderheid en zelfs partijvoorzitters gingen na het ‘grote akkoord’ dan ook aan het communiceren en kregen daarbij airplay. Al valt er ten gronde maar zeer weinig politieke impact te verbinden aan de resolutie: de Belgische diplomatieke rol in heel het conflict in het Midden-Oosten is uiterst beperkt.

• Enkel bij de MR bleef het heel stil over Gaza: daar zien ze het dossier net als een manier om zich fors af te zetten van PS, PTB en Ecolo, die allen erg bezig zijn met de Palestijnse zaak.

• MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez, die de afgelopen dagen alweer alle coalitiepartners in de gordijnen joeg met zijn onderhandelingstechnieken, focust ondertussen op Marokko. Daar was hij alweer op bezoek, en werd hij met de grootste egards ontvangen.

• Hij kondigt aan in de Kamer een wettekst te willen neerleggen om daar het diplomatieke standpunt van België aan te passen: hij wil “de internationale Marokkaanse soevereiniteit over de Zuidwestelijke Sahara erkennen, evenals het door Marokko uitgewerkte autonomieplan." Dat gebied is al decennialang omstreden: de lokale bevolking voerde een strijd voor zelfbeschikking, gesteund door Algerije. Bij Marokkaanse stemmers in België is het uiteraard een gevoelig onderwerp.

Ondertussen in Brussel: Les Engagés zeggen “neen” tegen Ahmed Laaouej (PS).

• Al dagen gonst het van de geruchten dat PS-baas Laaouej werkt aan een linkse coalitie. Die kan op ‘uiterstlinks’, met de PVDA, maar ook door het centrum, met Les Engagés en Ecolo. In dat geval gaat het wel om een uiterst krappe meerderheid, die eigenlijk op niveau van de commissie in het Brusselse Parlement geen meerderheden haalt.

• Maar die laatste optie wordt nu hardhandig van tafel geveegd door de centristen van Les Engagés. Dat is niet verwonderlijk: zij zitten zowel federaal als voor de Waalse regering helemaal vast aan de MR, hun coalitiepartner.

• Die laten ze in Brussel nu ook niet vallen, zegt Yvan Verougstraete (LE) aan Bruzz. “Nee, eerlijk, dat is geen voor de hand liggende piste. Ze is ook totaal niet aan de orde vandaag. We hebben een goed partnership met de MR. De samenwerking verloopt goed in drie regeringen. We blijven loyaal”, zo stelt die.

• Meteen rest er Laaouej dan niets anders dan met de PVDA-PTB te proberen. Dat zou kunnen door met een minderheidskabinet te werken: PS en Ecolo erin, en de PVDA die vanuit het Parlement steun geeft, zonder ministers te leveren. Aan Nederlandstalige kant zouden dan Groen, Vooruit en Team Ahidar een coalitie kunnen maken, om de regering te vervolledigen, zo lekte in La Libre.

• Maar zo ver zijn we nog niet. De PVDA zegt niet meteen ‘neen’, maar ook Ecolo moet nog overtuigd worden. Plus: zeker voor Vooruit is dat hele scenario ook bijzonder moeilijk te verteren. “Wij hebben toch heel wat reserves”, zo is bij Vooruit op te tekenen.

• De vraag blijft wat er voor de communisten te winnen is bij zo’n scenario: zeker omdat het Brusselse Parlement ook een legislatuurparlement is, is zo’n ‘gedoogsteun’ geen echt interessante optie om te verlenen. Want eens zo’n nieuwe regering Laaouej I dan van start zou gaan, hebben Raoul Hedebouw en zijn PVDA nog maar heel weinig greep dan op wat die regering precies uitvoert.

Geen nota’s in Brusselse onderhandelingen? Klopt niet.

• “De MR werkt op dit moment aan een nota, rond inhoud. Dat is eigenlijk het ergste van al, dat het voor de eerste keer in elf maanden gaat over die inhoud. We hebben elf maanden het gehad over ‘wie komt er aan tafel?’”, zo stelde Frédéric De Gucht, de Brusselse Open Vld-voorzitter maandag in De Afspraak. “Er bestaat geen nota, noch aan Nederlandstalige kant, noch aan Franstalige kant. Geen enkele tekst. Dat is een vaststelling”, zo wist die wel zeker.

• Dat leidde tot verontwaardigde reacties bij eigenlijk zowat alle andere onderhandelaars in Brussel: “Ik viel echt van mijn stoel: alsof wij in het luchtledige zouden gewerkt hebben”, zegt een delegatieleider. “Gewoon totaal niet juist.”

• Een ander vult aan: “Uiteraard bestaat er al een basistekst: de Franstaligen hadden begin augustus vorig jaar al hun 'startnota' klaar, een akkoord tussen MR, PS en LE, van 10 pagina's met belangrijkste krijtlijnen voor het regeerakkoord. Die nota is een aantal weken geleden zelfs gelekt in de Franstalige pers. De Gucht weet dat goed genoeg.”