Vooruit met plotse ‘rode lijnen’, terwijl index al maanden in teksten staat: verzuring binnen Arizona, iedereen houdt wel vast aan deadline vrijdag

⏱️ Arizona krijgt geen verlenging meer: vrijdag valt echt de hakbijl. Dat laat formateur Bart De Wever (N-VA) heel duidelijk verstaan, en alle anderen bevestigen dit, inclusief Vooruit-topper Johan Vande Lanotte.

🛬 Tegelijk heftige turbulentie bij de landing: na interne druk werd bij Vooruit zowaar een partijbureau bijeen geroepen. En daaruit kwamen ‘rode lijnen’. Dat dwong zowel cd&v als Les Engagés ook mee in het opbod.

📋 Nochtans lastig voor Conner Rousseau (Vooruit): de index aanpassen staat al sinds de zomer in de teksten, zonder groot protest. Net zo goed werd de 5 procent als tarief voor een meerwaardebelasting ook door de Vooruit-voorzitter zelf geformuleerd.

🫤 Het geheel leverde een frustrerend weekend op voor zowat alle onderhandelaars, waarbij op geen enkel moment het plan op tafel lag om zondag naar een climax te gaan.

🔪 Een peiling van de UGent@workcoffee bevestigt wat u al lang wist: de Vlaming wil vooral niet op zichzelf besparen, wel op anderen.

☕️ In Brussel wil Vooruit graag ‘bemiddelen’ tussen N-VA en PS, met een tas koffie. Maar Ahmed Laaouej (PS) is met andere plannen bezig.

🎒 Groen werkt dan weer keihard om de beschermengel van de leerkrachten te worden. Nieuwe voorzitter Bart D’Hondt (Groen) heeft zijn eerste speerpunt gevonden.

Eind deze week valt het doek over deze ronde van de formatie: zoveel is zeker. Arizona gaat tot het gaatje, en daarbij geldt vrijdag wel echt als de echte deadline. Daarbij komt de finale onderhandelingsronde logischerwijze helemaal op het eind. Woensdag en donderdag dus, met dag en nacht onderhandelen tot op de meet. Het is de klassieke opbouw, nadat er vorige week al forse turbulentie opdook, met eerst een reeks lekken van de supernota, en zaterdag een plots partijbureau van Vooruit. “De druk moest van de ketel,” zo is te horen. Op dat bureau kwam Conner Rousseau (Vooruit) een beetje zijn eigen achterban tegen: die had grote moeite met onder meer aanpassingen aan de index én het voor hen te lage tarief voor een meerwaardebelasting. Plots werden dat twee “rode lijnen” voor Vooruit, tot groot ongenoegen van de andere onderhandelaars. “Rousseau komt met zaken aan tafel die zijn partij blijkbaar niet dekt.” Bij de socialisten weerlegt men: “Men vergelijkt appels met peren.”

In het nieuws: Vandaag en morgen komen zo’n 50 resterende knelpunten op tafel.

De details: De Wever schuift de finale onderhandelingen over de supernota tot helemaal op het eind en wil eerst de rest van de lastige dossiers afwerken. Dat is meteen een test: lukt dat, dan wil iedereen duidelijk landen. Anders weet men meteen hoe laat het is.

• “Vrijdag is de deadline, vrijdag ga ik naar de koning. Alles is besproken, de meeste voorstellen liggen al zeven maanden op tafel en zijn in alle vormen en gedaanten al besproken. En die zijn daar altijd al geweest, zoals de kleine aanpassingen aan de index.”

• Vanmorgen zette formateur De Wever nog even de puntjes op de i bij het binnengaan van zijn traditionele partijbureau op maandag, in het Vlaams Parlement, voor de micro’s van VRT en VTM. Nee, die index-maatregel was niets nieuws. Maar ja, hij had ook wel begrip voor Vooruit.

• “Ik begrijp hun bekommernissen. Niets van wat wij moeten doen is leuk. Een sanering van 23 miljard is geen pleziertochtje. En als zoiets bij de achterban komt door lekken, is dat niet leuk. Maar ik ga niet afdingen aan het ambitieniveau van het regeerakkoord.”

• De Wever toonde nog eens zijn vastberadenheid: “Het is niet het moment om een ei in de broek te krijgen, we moeten nu doorzetten.” 

• Dit is nu eenmaal wat het is: het typische Belgische bric-à-brac. Maar als de optelsom van die bric-à-brac is dat we niet werken aan het economisch herstel, niet aan de betaalbaarheid van de pensioenen, niet aan het veiligstellen van de sociale zekerheid en de competitiviteit, dan begin ik er niet aan.”

• Die reactie kwam er, nadat de agitatie rond Vooruit dit weekend stevig opliep, niet alleen bij de formateur, maar bij zowat alle onderhandelende partijen.

Dit weekend: Rode hoogspanning, na een plots partijbureau.

• “Conner Rousseau kan mij meestal geruststellen, ook tijdens het partijbureau van gisteren. Ik heb daar ook eerlijk onze rode lijnen kunnen aankaarten, en er is goed naar mij geluisterd. Die index, dat werkt als een rode lap op een stier. Maar op dat vlak zitten we blijkbaar op één en dezelfde lijn.”

• De nieuwe kopman van het ABVV, Bert Engelaar, pakte er gisteren op De Zevende Dag stevig mee uit: hij zit mee aan tafel van het partijbureau van Vooruit, als vakbondsman bij de socialisten. En hij zit mee op dezelfde ‘rode lijn’ die Vooruit na afloop van hun inderhaast bijeengeroepen partijbureau zaterdag formuleerde: nee, aan de index mocht en zou niet geraakt worden.

• Op zaterdag, midden in de periode dat de formateur plande om het sociaal-economische dossier aan te snijden voor gesprekken, riep Rousseau zijn troepen immers bijeen. De socialistische voorzitter vond dat nodig, nadat er intern te veel signalen waren gekomen. “De druk van de ketel halen,” zo legde men het uit aan de Keizerlaan, het Vooruit-hoofdkwartier.

• De meeting leverde meteen erg veel vertrouwen en steun op aan Rousseau. Maar tegelijk werd de voorzitter toch ook een stukje door zijn achterban gecorrigeerd. “Er was inhoudelijk veel kritiek op wat voorligt,” zo bevestigt een rode bron.

• En, lastiger voor Rousseau, hij kreeg meteen op twee dossiers een ‘rode lijn’, voor aan de onderhandelingstafel. Die kwam Joris Vandenbroucke (Vooruit), vandaag nog altijd de fractieleider in de Kamer, ook na afloop van de meeting aan de pers toelichten.

• Daarbij had Vandenbroucke het over de index, waar niet aan ‘gemorreld’ mocht worden. “De koopkracht moet voor de werkende mens beschermd worden via de index.”

• En nog een rode lijn van Vooruit: de “inspanningen die geleverd moeten worden, moeten op een ‘eerlijkere’ manier.” Met andere woorden: er moet een hoger tarief komen voor de meerwaardetaks op aandelen en crypto’s. In de laatste variant van de supernota zit dat tarief nu op 5 procent, en vanaf 6.000 euro winst, terwijl het in eerdere versies op 10 procent zat, en vanaf 10.000 euro winst.

• Het effect was navenant: meteen moesten ook cd&v en Les Engagés zeker over de index publiekelijk volgen. Want ook zij voelen de druk van het ACV in hun rug, en niemand wil plots bij het toverwoord ‘index’ onderdoen. 

• En zo regende het dit weekend ineens verklaringen, met ook Sammy Mahdi (cd&v) en Maxime Prévot (LE) die communiceerden over de index, en “dat er nog veel werk was om de zaak naar het centrum te doen opschuiven.”

Achter de schermen: Stevige frustratie over Rousseau. Hoezo de index?

• “Slecht theater,” was bij een onderhandelaar te horen over het partijbureau bij de socialisten. “Totaal niet opportuun om dat nu te doen,” zo zucht een andere Arizona-bron. 

• Want wat dit weekend bij zowat alle tafelgenoten van Rousseau speelde: beide dossiers en bijhorende ‘rode lijnen’ voelden een beetje aan als ‘bij de haren gegrepen’.

• Om te beginnen de aanpassingen aan de index. Die staan al sinds de zomer in de teksten en zijn op zich niets wereldschokkend. Integendeel. Elke grote federale sanering in de begroting van de laatste decennia ging gepaard met aanpassingen in de index, gaande van indexsprongen tot het invoeren van een ‘gezondheidsindex’. Niets nieuws onder de zon dus.

• Niemand stelde het mechanisme van de index zelf in vraag, of voerde er een grote oorlog over aan de onderhandelingstafel, tot nu. De theorie dat De Wever het nu plots als “valstrik” in de supernota zou hebben gezet, aangeblazen door de jongens van De Morgen, werd door meerdere bronnen als “ronduit potsierlijk” weggezet. Of zoals De Wever het vanmorgen zelf aangaf: het staat al 7 maanden in de teksten.

• “Als Rousseau dat zo vreselijk vond, voor deze bewuste zaterdag, waarom heeft hij dat dan nooit eerder in al die maanden klaar en duidelijk als rode lijn gemarkeerd?” zo vraagt men zich in het centrum af.

• Bovendien kan de vraag gesteld worden waarover hier dan oorlog gevoerd wordt. De maatregel zelf kan bezwaarlijk een ‘breekpunt’ worden voor de anderen: budgettair is en blijft de impact van de hervorming beperkt.

• Men wil immers de index voortaan voor iedereen aanpassen op één jaar, in plaats van telkens per kwartaal. Dat zou enkel en alleen in tijden van zeer hoge inflatie een stevig financieel effect geven op de begroting, en die verwacht niemand: de ECB lijkt de inflatie onder controle te hebben voor de komende jaren.

• Wat voorligt is dus geen ‘grote hervorming’ die bakens verzet op vijf jaar. Met andere woorden: gaat de aanpassing aan de indexatie eruit, dan komt er wel weer iets anders in de plaats, om het budgettair te doen kloppen. De vraag blijft dus waarom zoveel misbaar nodig was bij Vooruit.

Achter de schermen (bis): “En had hij het niet over zijn broer Steve dan?”

• Daarnaast was ook de andere ‘rode lijn’ bij de socialisten, de eis om opnieuw het tarief van de meerwaardebelasting te verhogen, toch lastig te horen voor tafelgenoten.

• Meerdere bronnen wezen op dezelfde anekdote van aan de onderhandelingstafel. Rousseau zou over zijn eigen broer Steve Rousseau begonnen zijn, een bekende Vlaamse ondernemer, die met zijn HR-bedrijf World of Talents meer dan 4.500 mensen in dienst heeft.

• “Steve heeft mij gezegd dat 10 procent meerwaardebelasting te veel is. Maar bij 5 procent zou hij wél hier blijven,” zo zou Rousseau aan tafel al lachend hebben afgeklopt over dat tarief.

• Daarover is men hard bij de andere onderhandelaars: “Rousseau komt met zaken aan tafel die zijn partij blijkbaar niet dekt.”

• Maar bij Vooruit spreekt men tegen dat dat afgeklopt was: het ging om andere modaliteiten. “Men vergelijkt appelen met peren.” En nog meer: “De broer van Conner wilde wél betalen, maar alleen als hij ziet dat overheid en politiek ook op zichzelf bespaart en hervormt.”

• Het duidt op een onderliggende frustratie die bij de socialisten al langer leeft. Een hoge bron: “De Wever hoort ergens tijdens een plenaire of bilaterale een ‘ja’ van ons, en noteert dat alsof wij hebben toegegeven. Maar hij noteert niet wat wij in ruil vragen, in het grotere geheel. Zo gaat het niet, hè. Dan moet je niet afkomen met ‘dat is toegegeven.’”

En nu? Geen akkoord maken tegen vrijdag, is voor iedereen verliezen.

• De verklaringen van Vooruit worden tegelijk nergens gelezen als fundamenteel bedreigend voor een akkoord over het geheel. Want de lezing blijft dat niemand van de onderhandelaars ook maar enige winst kan puren uit een mislukking van Arizona.

• Bovendien erkent men de inspanningen van Vooruit: “Rousseau heeft al veel gezocht naar compromissen, meer dan Bouchez. Daarin hebben ze gelijk, bij de socialisten,” zo stelt een onderhandelaar.

• De hele passage van dit weekend wordt eerder afgedaan als een stuk “onervarenheid,” niet als “onwil” om naar een akkoord te gaan. En dat Vooruit daarbij het moeilijkst zit, is al veel langer geen groot geheim.

• Tegelijk maakt de episode van dit weekend de Vlaamse socialisten extra kwetsbaar, als het straks opnieuw zou mislukken: de verantwoordelijkheid valt dan nog heel moeilijk af te wenden.

• Dat geldt net zo goed voor De Wever zelf, als formateur: ook hij heeft geen enkel belang bij een mislukking. Die dreigt ook zijn partij forse schade toe te brengen, een besef dat ook bij de N-VA duidelijk leeft.

• “Want als het nu niet lukt, waar komen we dan uit? Toch weer bij hetzelfde zeker? Dus welk strategisch genie zou daar nog voordeel bij kunnen halen?” zo vat een onderhandelaar samen.

• Bij zowel de N-VA, als de MR en Les Engagés geeft men heel duidelijk aan dat het nu wel echt tot de finish is. De Wever bevestigde dat vanmorgen voor de camera’s.

• En kijk, vanuit het linkse kamp kwam oud-kopman Johan Vande Lanotte (Vooruit) vanmorgen op Radio 1 ook exact hetzelfde zeggen: “Je moet nu beslissen, je kan het niet nog eens uitstellen.” De laatste ronde dus, deze week.

Peil, peil, peil: De Vlaming wil vooral besparen… bij een ander.

• Een peiling van UGent@Work bij 1.000 Vlamingen, over de voorstellen van de supernota, vanmorgen in zowat alle kranten, levert weinig wereldschokkende cijfers op.

• Er zijn ruime meerderheden voor zowat alle maatregelen rond de werkloosheid. Die werkloosheid ligt in Vlaanderen rond de 5 procent: men kan aannemen dat niet bepaald veel mensen dus rechtstreeks getroffen dreigen te worden. 

• 75 procent is voor een beperking in de tijd, tot twee jaar. Ook bestraffingen zijn populair: 72 procent vindt dat wie weigert om mee te zoeken naar een nieuwe job een straf moet krijgen.

• Ook het gelijktrekken van de pensioenen voor ambtenaren en andere loontrekkenden en zelfstandigen kan rekenen op een ruime meerderheid: 68 procent is voor. Ook daar: er zijn nu eenmaal minder ambtenaren dan mensen in de privé-sector.

• Maar de helft van de respondenten is voor het invoeren van een bonus-malussysteem voor pensioenen. En ook brugpensioen heeft veel duidelijke voorstanders: 28 procent wil dat behouden, 34 procent is wel akkoord het af te schaffen.

• Nog iets dat iedereen raakt: drie keer per jaar thuisblijven zonder ziektebriefje. Arizona wil het afschaffen, 43 procent is tegen, maar 37 procent is voor.

• En ook heel interessant: zeg je ‘miljonairstaks’ of een zuivere vermogensbelasting voor de rijksten, dan is 58 procent voorstander. Vlamingen voelen zich duidelijk niet in die categorie aangesproken. 

• Maar gaat het over een meerwaardebelasting op aandelen, in de plannen die voorliggen vanaf 6.000 euro winst, dan weet de Vlaming zich wel degelijk getroffen: 34 procent is tegen en 33 procent is voorstander. Een btw-verhoging: 75 procent is tegen.

Ook genoteerd: Ans Persoons wil “de koffie zetten” voor Ahmed Laaouej (PS) en Cieltje Van Achter (N-VA).

• In Brussel geen inhoudelijke discussies tussen de onderhandelaars: er wordt gewoon niet onderhandeld, zeven maanden na de verkiezingen. Net daarom riep de kopvrouw van Vooruit in Brussel, Ans Persoons, op haar nieuwjaarsreceptie op om toch maar “rond de tafel te gaan.”

• Dat was opvallend, omdat in de zaal ook de PS-kopstukken van Brussel stonden: zowel Laaouej, als Caroline Désir (PS) en Martin Casier (PS). Ze had het daarbij over de socialisten, Vooruit én PS, die “meer dan sterk en slim genoeg zijn om, eens aan tafel, een rechtvaardig en solidair regeerakkoord te onderhandelen en zo eerlijk mogelijk te besparen. Ook met de MR. Ook met de N-VA.”

• Opvallend, ze ging mee in de vraag van N-VA-kopvrouw Van Achter, om toch maar eens een koffie met Laaouej te mogen drinken. “Die koffie met Cieltje: ik zal hem desnoods zelf zetten. En ik zal koekjes meebrengen. Misschien loopt het mis eenmaal we rond de tafel zitten, maar dan hebben we het tenminste geprobeerd,” zo stelde Persoons.

• Maar Laaouej leek niet onder de indruk. Integendeel. Want in het Brussels Parlement lijken nu wisselmeerderheden in de maak, tussen de PS, Ecolo, PVDA en Team Ahidar. 

• Zo zou een voorstel om de richtprijzen voor huurhuizen in de hoofdstad nu ook bindend te maken, een (uiterst) linkse meerderheid kunnen krijgen.

• En nog veel straffer: nu vrijdag staat ook opnieuw het dossier van het ritueel slachten op de agenda. Daarover werd enorm gevochten in de vorige legislatuur, binnen zowat elke Franstalige partij. En bij Vooruit was het één van de hoofdredenen waarom Fouad Ahidar het rode schip verliet. 

• Nu wil de PS het opnieuw agenderen, omdat zij en de PVDA eigenlijk als enige niet verdeeld zijn, los van de Nederlandstalige partijen. Die laatsten zijn allemaal voorstander van een verbod op onverdoofd slachten, terwijl Laaouej en de PVDA tegenstanders zijn. Het dreigt de verdeeldheid in Brussel nog eens fors te laten toenemen.

Ook gevolgd: Groen “moet beter doen dan 7 procent”.

• Een nieuwjaarsreceptie bij Groen, in het Gentse Wintercircus dit weekend, mét een nieuwe voorzitter vooral. En dus mocht Bart Dhondt (Groen) zijn eerste grote speech geven als voorzitter.

• Daarbij geen schokkende vaststellingen: “7 procent is niet genoeg. Groen kan beter, Groen moet beter, onze ambitie ligt veel hoger.”

• Dat moet door stevig oppositie te gaan voeren, tegen de geel-rode as, “die vanuit het Schoon Verdiep een coalitie smeedt, en in elke studio komt verkondigen dat ze allerlei dingen gaan afpakken, en daar nog fier op zijn ook.”

• Opvallend: Groen positioneert zich daarbij heel expliciet als de verdediger van de leerkrachten. “Niet de grote vermogens, niet de grote vervuilers, maar wel de pensioenen van onze leerkrachten als eerste in het vizier nemen, dat gaat er niet in. Het staat symbool voor een totaal gebrek aan waardering, en dat al 20 jaar lang.”

• Die strategie drukte Dhondt ook opvallend door in een gesprek met De Zondag. Misschien iets té: ook op vragen over het partijstandpunt rond kernenergie of ggo’s bleef de nieuwe voorzitter maar doorgaan over de leerkrachten. Blijkbaar acht keer, zonder antwoord op de vraag ten gronde, zo schrijft De Zondag.