Arizona met onvermijdelijke deadline: eind januari ofwel regering ofwel het grote niets, formateur De Wever legt werkaanpak definitief vast

⚡️ Na hoogspanning over de amendementenslag en het fundamenteel in vraag stellen van het kader rond de supernota, komt Arizona weer tot een consensus.

⚖️ Eind januari is nu de ultieme deadline, de linkse partijen krijgen hun discussies “in de diepte”, maar aan het kader van 11 procent van de oefening, of 2,5 miljard aan nieuwe inkomsten uit vermogens én diversen, wordt niet geraakt. En die ‘tax up’ wordt gecompenseerd met een tax cut.

🏁 Na nieuwjaar, op 2 januari, gaat Bart De Wever nog eens voluit. Dan is het echt “tot de finish”, maximum tot eind januari.

🎄 In ons kerstgesprek (dat u hier integraal kan beluisteren) maakt Eva De Bleeker (Open Vld) nog eens heel duidelijk dat Georges-Louis Bouchez (MR) niet moet dromen van een vijandig overnamebod. “Dat zal niet doorgaan. (...) Eén Belgische liberale partij is momenteel niet aan de orde."

💡 De Bleeker kondigt voor 2025 ook “werkgroepen, debatavonden en rondetafels” aan, om “onze liberale ideologie opnieuw scherp te stellen”. “Daaruit volgt een herstichting van de partij, inclusief een nieuwe naam.”

Om te lezen: Het kerstinterview met Eva De Bleeker (Open Vld).

“2024 was echt een rollercoaster voor mij. Ik was initieel terug aan het werk, buiten de politiek. Toen kwamen de verkiezingen in juni. Die combineren met werken en campagnevoeren was al hectisch. Daarna kwamen de voorzittersverkiezingen in de zomer en natuurlijk de belangrijke verkiezingen van oktober."

U heeft misschien wel de meest onwaarschijnlijke comeback van het jaar beleefd?

"Ja, het was heel spannend. Ik stond op een derde plaats in Vlaams-Brabant op de Vlaamse lijst. Niemand ging ervan uit dat die zetel haalbaar was. Zeker omdat onze partij er in de peilingen niet goed voorstond."

Ja, eerst van bijna weg naar terug een zetel. Maar dan de volgende stap: voorzitter van de partij. Als iemand dat u in januari had gezegd, had u dat geloofd?

"Nee, op dat moment zeker niet. Het was ook niet aan de orde, en ik had er eerlijk gezegd niet over nagedacht. Maar toen die kans er kwam, heb ik weloverwogen beslist om het te doen. Ik geloof erin dat ik de partij terug op de rails kan zetten. Ik ben natuurlijk heel blij dat ik met de steun van de leden van de basis ben verkozen."

Bent u daar nog steeds blij mee? Het wordt wel vaak gezegd dat partijvoorzitter zijn de zwaarste job in de politiek is.

"Ja, absoluut. Het is inderdaad een job die zowel mentaal als fysiek veel vraagt, maar het komt op een punt in mijn leven dat ik er klaar voor ben."

Toen u aankwam in de Melsensstraat en figuurlijk de kasten opentrok, vielen er lijken uit?

"Er moest inderdaad veel veranderen, dat klopt. Daar ben ik nu mee bezig, stap voor stap. Dat is altijd het geval als er een nieuwe voorzitter komt. Het betekent dat er zaken moeten worden aangepast om verder te kunnen."

Wat was voor u het dieptepunt van het jaar?

"Zonder twijfel de verkiezingen in juni. Voor onze partij was dat echt niet goed. En ik vind dat eigenlijk onterecht. Onder leiding van Open Vld heeft de federale regering dit land door de coronacrisis en de Oekraïnecrisis geholpen. We hebben bedrijven en burgers ondersteund, ervoor gezorgd dat de economie snel herstelde. Maar ja, dat was al twee jaar voor de verkiezingen. Je wint er geen verkiezingen meer mee."

Het lijkt alsof Vivaldi toch een ander gevoel heeft nagelaten dan “een succes”?

"Het is jammer, want het is onterecht. Maar misschien was die uitslag ook een wake-upcall. Het gaf ons het besef dat het anders en beter moest, en daar werken we nu aan."

Het lijkt ook een afscheid van een generatie te zijn, met Alexander De Croo als trekker van het project. Tijdens de interne verkiezingen leek hij zelfs door de partij te worden uitgespuwd. U viel hem opvallend genoeg niet af?

"Ik neem dingen nooit persoonlijk. In de politiek gebeuren dingen zoals ze gebeuren. Wij vormen nu een team: Vlaams, federaal, in Brussel en Europa. We werken samen met iedereen die wil bijdragen aan het nieuwe verhaal."

Toch zien we steeds dezelfde figuren terugkomen, zoals Vincent Van Quickenborne en Egbert Lachaert. Alexander De Croo is ook niet weg. Hoe gaat u met die mensen een nieuwe partij vormen?

"Op Vlaams niveau nemen we onze rol in de oppositie op. We vinden de juiste toon en zien waar deze regering naartoe gaat. Wat wij zien, is voor Vlaanderen niet goed: belastingen omhoog, veel uitgaven zonder structurele hervormingen. Dat is niet wat wij als liberalen willen. We maken nu duidelijk waar het voor ons om gaat."

Tijdens het begrotingsdebat leek het lastig om daar echt doorheen te breken?

"Het is absoluut een uitdaging, maar ik vind dat wij nu helder aangeven wat voor ons belangrijk is. Wij willen hervormingen en een overheid die niet met geld smijt. Dat is altijd onze boodschap geweest en blijft zo."

Maar de geloofwaardigheid van Open Vld, dat is de essentie toch?

"Daar zijn we nu heel hard mee bezig. Als Maurits Vande Reyde aantoont dat er fouten in de begrotingscijfers zaten, dat men al wist dat er geen evenwicht zou zijn in 2027 en dat het daarna de spuigaten zou uitlopen..."

Niemand betwijfelt de kennis van Vande Reyde, maar de reactie van Ben Weyts (N-VA), de minister van Financiën, was meteen dat Open Vld haar geloofwaardigheid op dat punt heeft verloren. Hij verwees naar de prestaties van Sven Gatz in Brussel en die van Vivaldi. 

"Vivaldi is deels te verklaren door de noodzakelijke maatregelen tijdens de crisis, maar ook door hervormingen daarna. Wij hebben steeds achter hervormingen gestaan en waren de aanzet voor de arbeidsmarkthervormingen. Zonder de liberalen waren die er niet gekomen. Misschien hebben we dat te weinig uitgelegd, maar we hebben wel degelijk voor pensioenhervormingen gevochten. Ik heb zelf op tafel geklopt dat het te weinig was."

Hoe lastig is het dan om te zien dat bij Arizona dezelfde dossiers opnieuw op tafel komen? Misschien gaan ze het nu wel doen, maar dan moet u zich daartegen positioneren, ook tegen de MR.

"We zullen zien wat er op tafel komt. De sociaal-economische nota was veelbelovend, maar we zien dat die nu naar links afglijdt. Vooruit lijkt de nieuwe PS te worden: alles blokkeren, hervormingen tegengaan, begrotingsevenwicht niet belangrijk vinden en overal meer geld aan uitgeven zonder structurele hervormingen."

Dus eigenlijk zegt u dat de PS aan tafel zit?

"Het lijkt een herhaling van het verleden, waarbij linkse partijen elke hervorming blokkeren. Als dat zo is, dan is er voor ons absoluut ruimte om oppositie te voeren."

Wat moet er absoluut anders in 2025? 

"Voor ons land is het belangrijk dat we beseffen dat er een sense of urgency is voor onze economie. Ik ben handelsingenieur en voor mij draait alles om welvaartcreatie. We moeten ondernemers ruimte en zuurstof geven. We moeten ervoor zorgen dat jobs en bedrijven hier blijven en niet vertrekken door overregulering. Bedrijven gaan nu al naar Noord-Frankrijk en binnenkort misschien zelfs buiten Europa."

Hebt u dan geen spijt dat u niet in die coalitie zit?

"De kaarten zijn geschud. De kiezer heeft de kaarten zo gelegd. Als we een economisch beleid hadden kunnen voeren zoals wij het voor ogen hebben – een liberaal beleid dat inzet op ondernemers, werkgelegenheid en welvaart – dan hadden we dat natuurlijk graag vanuit de regering gedaan. Maar als we zien dat het naar links opschuift, blijven we daar vanuit de oppositie voor vechten."

U hebt wel een gesprek gehad met Bart De Wever om te kijken of het lukt om die puzzel in elkaar te steken. Maar dat is niet gelukt?

"Ik denk dat hij ook zag dat die hele formatie naar links opschuift, dat het met de socialisten zeer moeilijk was. En ja, dan is het logisch dat hij kijkt naar de andere opties. Het is niet alleen de partij van Bart De Wever die ons aan tafel moet hebben, het zijn dan ook de anderen. Als die voorwaarden niet vervuld zijn, is het sowieso niet haalbaar."

De combinatie zonder Vooruit en met Open Vld heeft eén zetel op overschot, te weinig? Hebt u contact met Sammy Mahdi daarover gehad?

"Dat was op dat moment niet aan de orde. Hij heeft het overal gezegd op tv, dat het volgens hem niet ging. Natuurlijk heb ik af en toe contact met Sammy. En uiteraard ook met Bouchez. Als liberalen delen wij dezelfde visie over de economie: die moet draaien en ondernemers moeten ruimte krijgen. Maar hij kan ook tellen. Eén zetel op overschot is niet veel. Voor mensen lijkt dat misschien genoeg, maar dat is het niet."

Hoe is uw contact met de MR-kopman? 

"Georges-Louis Bouchez en ik hebben ook goed contact. We hebben een gedeelde visie als het gaat om het economisch verhaal en ruimte voor ondernemers."

Hij zag het wel zitten met jullie: 'We stemmen een programmawet in het begin en hop, we zijn vertrokken voor zes maanden’?

"Dat is een optie, maar dat is dan voor zes maanden, wat op lange termijn niet zeer stabiel is. U hebt ook nog de commissies waar u evenwicht moet hebben. Dat is niet altijd evident. Als iemand echt heel ziek is of een familieprobleem heeft, dan blijkt één zetel overschot niet voldoende."

Bouchez maakt er ook geen geheim van dat hij graag een soort fusie zou willen. Misschien zelfs één partij of zelfs de Open VLD overnemen?

"Ik denk dat dat niet aan de orde is. Hij zegt dat soms, maar wij hebben lokaal zeer goed gepresteerd tijdens de lokale verkiezingen. Die lokale verankering in Vlaanderen van de liberale lijsten is er. In 60 gemeenten zijn we de grootste. We hebben 53 burgemeesters en zitten in 122 gemeenten in de meerderheid. Ik vind dat een sterke basis."

Dus niet één Belgische liberale partij?

"Een goede samenwerking met de zusterpartij, absoluut. Als we elkaar kunnen helpen en wederzijds sterker maken, graag. Maar één Belgische liberale partij is momenteel niet aan de orde."

Dus als er een vijandige overnamepoging komt, gaat dat niet gebeuren?

"Nee, dat zal niet doorgaan."

Krijgen we in 2025 een regering?

"Ja, ik hoop het wel. We hebben dat ook echt nodig als land. Zoals ik eerder zei, die sense of urgency ontbreekt soms. We moeten er alles aan doen om bedrijven hier te houden, om ervoor te zorgen dat de werkgelegenheid blijft. We zitten ook op Europees niveau met grote ambities, en we moeten dat realiseren in concurrentie met andere machtsblokken. Hier in België hebben we een regering nodig om die hervormingen door te voeren en een kader te creëren waarin economie kan groeien.” 

“Of die regering er komt? Ik weet het echt niet. De tegenstellingen tussen links en rechts worden steeds scherper. Het gaat al lang niet meer over Vlaams-Waals, zoals Matthias Diependaele zegt. Het echte probleem ligt bij die ideologische tegenstelling binnen Arizona."

Hebt u vertrouwen in Bart De Wever als figuur om die regering te vormen?

"Ik hoop dat hij zijn verantwoordelijkheid neemt. Hij heeft een duidelijk mandaat van de kiezer gekregen. Nu is het aan hem om dat vertrouwen waar te maken en te bewijzen dat hij die verantwoordelijkheid aankan. Ik heb dat niet in die woorden gezegd, maar ik ging er destijds vanuit dat hij die stap zou zetten."

Wordt 2025 ook het jaar waarin uw partij van naam verandert?

"Het is de bedoeling dat we van naam veranderen, ja. De exacte timing is nog niet vastgelegd, maar ik verwacht dat we volgend jaar grote stappen zetten in die richting. We gaan in de eerste helft van het jaar werkgroepen, debatavonden en rondetafels organiseren om onze liberale ideologie opnieuw scherp te stellen.” 

“Daaruit volgt een herstichting van de partij, inclusief een nieuwe naam. Dat voel ik ook vanuit de basis: men wil die verandering echt. Tijdens mijn recente provinciale tour hoorde ik dat duidelijk. Mensen willen dat wij ons economisch-liberale profiel helder neerzetten, met focus op lage belastingen, minder regeltjes, en een stimulerende omgeving voor ondernemen."

Dat klinkt als een goed plan. Werken jullie rond specifieke thema's om jullie liberale ideologie opnieuw te definiëren?

"Ja, we zullen rond bepaalde thema's werken om onze liberale ideologie nog eens heel scherp te stellen. En daaruit vloeit uiteraard een herstichting van de partij, een nieuwe naam, al die zaken. Dat komt er en dat moet er ook komen. Ik voel dat bij de basis ook. Mensen willen die verandering. Ik heb recent een hele provinciale tour gedaan. Ik ben in alle provincies geweest om met leden te spreken. Ik heb ook heel veel jonge mensen, nieuw verkozen schepenen, aan het woord gelaten in een debat en daarna uiteraard de zaal betrokken."

Wat is het sentiment binnen die afdelingen?

"Ik voel vanuit die afdelingen en de basis een sterke wil om de partij terug te laten groeien en bloeien. Iedereen wil graag een bijdrage leveren. Ze hebben duidelijk aangegeven dat we onze economisch-liberale lijn moeten blijven bewaken. Wij zijn een progressieve partij, uiteraard ook op ethische thema's. Maar de kern blijft toch wel dat we zorgen voor lage belastingen, weinig regeltjes, een stimulerende omgeving om te ondernemen, en een sterke lokale economie. Veel van onze lokale besturen werken in hun eigen gemeente hard aan die principes. Dat leeft heel sterk en dat wil ik ook vertalen naar het nationale niveau. Vanuit die basis gaan we verder bouwen."

Wat zijn de belangrijkste stappen die u daarbij wilt zetten?

"Het is essentieel dat we als partij weer herkenbaar worden op onze kernwaarden. We moeten ons duidelijk positioneren op thema’s zoals economie, ondernemerschap en efficiënt bestuur. Dat zijn onze sterktes en daar willen we op inzetten."

Is er een déjà vu onder uw leden? Nieuwe voorzitters zeggen vaak dat ze terug naar de basis willen. Wat maakt dit keer anders?

"Die kritiek begrijp ik, maar ik denk dat het deze keer anders is. Die verkiezingen waren een wake-up call. Wij hebben 25 jaar onze verantwoordelijkheid genomen, compromissen gesloten en daardoor misschien onze core business wat verloren. Nu voelen we echt dat onze leden en onze kiezers willen dat we terugvechten voor onze kernwaarden. De oppositierol in Vlaanderen doet ons goed. We herleven als het ware, omdat we nu terug opkomen voor de thema’s die ons uniek maken."

In Brussel was het een moeilijke regeringsvorming. Jullie hebben daar expliciet gezegd geen minister of staatssecretaris nodig te hebben. Wat was de motivatie daarachter?

"Het ging ons om de inhoud, niet om de postjes. In Brussel hebben we een constructieve houding aangenomen en gezegd dat we willen meewerken aan een werkbare regering. Brussel is lastig te hervormen, maar het moet wel functioneren. We willen bijdragen zonder dat we per se een post moeten invullen. Frederik De Gucht heeft daar een nieuw geluid laten horen, samen met een sterk team. Dat is echt een ander aanpak dan vroeger."

Hoe ziet u de rol van de oude garde in uw partij? Hebt u daar last van?

"Nee, ik heb er geen last van. Iedereen die constructief wil meedenken over hoe we de partij erbovenop krijgen, is welkom. Er zijn nieuwe gezichten zoals Bert Schelfhout en Bob Zavenberg, en dat is goed. Maar ook de ervaring van de oude garde kan waardevol zijn. We doen het nu wel op een andere manier: het gaat niet meer om de postjes, maar om de inhoud. Dat willen we duidelijk maken en zo onze geloofwaardigheid terugwinnen."

Hebt u persoonlijke voornemens voor volgend jaar?

"Voor mezelf? Misschien wat meer bewegen. Ik sport nu bijna niet meer, en dat moet echt veranderen. En ja, meer tijd voor gezin en familie zou fijn zijn, al weet ik dat dat als voorzitter een illusie is. Gelukkig begrijpen de mensen in mijn omgeving dat ook."

Wat denkt u dat er op het spel staat volgend jaar?

"Toch wel een beetje de overleving van onze partij. Daar moeten we niet flauw over doen. Nee, het is zeker niet gedaan met de partij, dat kan ik nu al zeggen. Mijn motto in het leven is altijd geweest: 'je moet dingen laten gebeuren'. Dingen gebeuren niet vanzelf. Aanmodderen gaat niet zorgen dat de partij er weer staat. Je moet actie ondernemen, de nodige maatregelen nemen, en een strategie uitwerken. Dat is wat we nu aan het doen zijn."

Hoe kijkt u naar het Vlaamse niveau en de oppositierol van uw partij?

"Je ziet dat het op Vlaams niveau al heel duidelijk is. We hebben daar echt actie genomen. Egbert Lagasse is daar als fractieleider echt een punt van aan het maken. Hij zorgt voor duidelijke boodschappen en krijgt mensen mee in dat verhaal, niet alleen in het parlement, maar ook breder. Het is belangrijk dat we dat blijven doen. De komende maanden ligt de focus op het ideologisch op scherp stellen van ons programma, en we gaan ook de structuur van de partij herbekijken."

Denkt u dat interne kwesties zoals lekken uit het partijbureau nu onder controle zijn?

"Dat zijn organisatorische zaken, hoe we ons als partij organiseren, en dat loopt de laatste tijd toch zeer veel beter. Het is een engagement dat iedereen heeft genomen: de neuzen in dezelfde richting, geen ruzie, geen lekken. Ik voel dat er bij iedereen de wil is om dit te laten slagen."

Wat is uw wens voor volgend jaar?

"Mijn wens is inderdaad dat we met z’n allen – alle geledingen in onze partij, van militanten en lokale mandatarissen tot de mensen in de parlementen, gewezen voorzitters en ministers – aan hetzelfde zeel trekken. Als we dat doen, ben ik ervan overtuigd dat we dit samen kunnen realiseren."