Crisis binnen Arizona is compleet, maar nu eerst 24 uur wapenstilstand, zodat De Wever in Europa episch gevecht over 185 miljard kan aangaan

🏛️ Goedemiddag. Een verwachte mislukking gisteren voor Arizona: de MR blijft een btw-verhoging van tafel vegen, zodat premier Bart De Wever (N-VA) onmogelijk aan zijn beoogde 10 miljard sanering komt voor de meerjarenbegroting.

⚔️ De impasse is nu compleet: morgen zijn er opnieuw bilaterale contacten, maar Georges-Louis Bouchez (MR) is bereid tot een oorlog met alles en iedereen over de btw, inclusief een chicken game met de premier, zo lijkt. En ook Vooruit plooit niet over de index. Een val van het kabinet wenkt dan.

🐈 Eerst heeft De Wever andere katten te geselen: financieel misschien wel nog belangrijker dan de meerjarenbegroting. Want de Russische 185 miljard van Euroclear confisceren, zoals de Europese Commissie wil, brengt gigantische risico’s mee, inclusief de inbeslagname van alle Belgische investeringen in Rusland.

🇪🇺 Op de EU-top vandaag dreigt men met een gekwalificeerde meerderheid België buitenspel te zetten: De Wever moet een strijd van allen-tegen-één aangaan. Hij kreeg daarvoor zelfs de belofte van een ‘wapenstilstand’ op het thuisfront, bij zijn coalitiepartners.

🏭 In de Antwerpse haven gaat BASF nog eens 600 mensen afdanken. Het tekent hoe zeer de chemie en de maakindustrie afzien. Allemaal geen goed nieuws voor Arizona.

🏗️ Onvoorspelbaar is het allerminst: Ahmed Laaouej (PS) aanvaardde de ‘BAFO’, het finale voorstel van David Leisterh (MR), niet in Brussel. Het sleept en sleept maar, wat finaal enkel in het belang van de PS is. Nu gaat het weer over de 300 miljoen onderbenuttingen in de begroting: tellen die mee in de oefening van 1 miljard saneren of niet?

⚖️ De Belgische regering deed er alles aan om Tunesië toch te overtuigen om Nizar Trabelsi, een veroordeelde terrorist, terug te nemen. Dat mislukte. Juridisch botst minister van Asiel en Migratie Anneleen Van Bossuyt (N-VA) andermaal op de limieten van het systeem: ze moest de man, die geen juiste verblijfspapieren heeft, van het Hof van Cassatie vrijlaten.

📚 Nog meer malaise bij Justitie: een aanslepend conflict tussen minister van Justitie Annelies Verlinden (cd&v) en de magistraten maakt dat malafide deurwaarders en notarissen ongestraft blijven.

Bart De Wever is letterlijk verplicht meerdere balletjes tegelijk in de lucht te proberen houden, vandaag en morgen. Gisteren was er al een voorspelbare mislukking binnen zijn kern van Arizona, waarbij de premier probeerde om opnieuw de MR een btw-verhoging te doen slikken, en ook Vooruit een ingreep in de index te laten aanvaarden. David Clarinval (MR) deed op bevel van Georges-Louis Bouchez (MR) de deur fors dicht, nog voor Frank Vandenbroucke (Vooruit) iets moest doen. De crisis is zo nagenoeg compleet binnen Arizona, morgen gaan daar de besprekingen één-op-één door, maar de schaduw van een grijnzende Bouchez hangt over het geheel: de MR wil het tot het uiterste drijven. Zo wankelt heel de regering, want de essentie van De Wever zijn project, de staat saneren, lukt dan niet meer. Tegelijk moet vandaag al een ander, zo mogelijk nog groter financieel gevaar afgewenteld worden. De Europese Commissie en grote landen als Duitsland en Frankrijk staan te trappelen om de miljarden bij Euroclear te gaan gebruiken om grote leningen te geven aan Oekraïne. Maar België dreigt helemaal alleen voor 370 miljard (het dubbele van de 185 die op de rekeningen staat) te gaan opdraaien aan potentiële schadeclaims van Rusland, plus elk Belgisch bedrijf dat assets in Rusland heeft, dreigt die te verliezen, als er geen deftige garanties van de andere EU-lidstaten zijn. De Wever moet uit alle macht aan de noodrem trekken en dreigt met verzet, “Europees én nationaal”. Juridisch waagt de Commissie zich immers zeer ver. En ze wil het bovendien via een gekwalificeerde meerderheid in de Raad erdoor krijgen: zo zou België compleet buitenspel gezet worden.

In het nieuws: een cruciale Europese top vandaag voor België en Euroclear.

De details: nog niet zozeer het extra miljard per jaar voor de begroting, maar het hele risico van de claims achteraf, dreigt als een mokerslag op België terecht te komen. De Wever heeft, behalve Luxemburg, geen enkele bondgenoot aan tafel in de EU, zo lijkt het op dit moment.

• “Als een gier op een vis, zitten ze klaar om dat geld van Euroclear te gaan gebruiken.” Binnen de Belgische delegatie op de EU-top windt men er geen doekjes om.

• Vanmorgen is in Brussel de Europese defensietop gestart, met een overvolle agenda en naast de 26 Europese leiders (de Hongaarse premier Viktor Orbán komt heel symbolisch pas vanavond voor het diner, hij zet zich aan de kant) ook de Oekraïense president Volodymyr Zelensky op de afspraak.

• De Europese landen hebben een plan klaar, onder impuls van de Europese Commissie en Ursula von der Leyen, om Europa tegen 2030 helemaal op eigen benen te laten staan op militair vlak en ‘klaar te zijn’ voor een potentieel conflict met Rusland.

• De ambities zijn niet min: al binnen twee jaar, in 2027, moeten de Europese landen 40 procent van al de legeraankopen gezamenlijk gaan doen. Daarbij moet er een zogenaamde dronemuur komen, plus een lucht- en ruimteschild. Peperduur allemaal.

• Tegelijk wil de Commissie ook nog een andere prangende vraag regelen: wie gaat de oorlog in Oekraïne blijven betalen? Daar zijn de Amerikaanse miljarden steeds onzekerder geworden: de Amerikaanse president Donald Trump heeft het tapijt eronder weggetrokken en eigenlijk heel duidelijk gezegd waar het op staat.

•  “Europa moet die wapens voortaan maar betalen. En liefst kopen bij de VS.” Dubbel bloeden dus voor de EU, in een oorlog die aan Oekraïense kant onmogelijk gewonnen kan worden, terwijl zowel China als India duidelijk profiteren van het conflict.

• Omdat niemand in Europa zin heeft om radicaal taksen te gaan verhogen om effectief Oekraïne uit de eigen begrotingen te financieren, ligt al langer een alternatief op tafel: de miljarden bevroren Russische tegoeden aanspreken om Oekraïne van geld te voorzien.

Waarover het gaat: de kip met de gouden eieren.

• Op de vorige EU-top in Kopenhagen lag het voorstel om die Russische miljarden aan te spreken al op tafel. De meest zichtbare tegoeden staan immers bij het clearinghouse Euroclear in Brussel: 185 miljard aan bevroren waardepapier zit daar. 

• Het Luxemburgse clearinghouse Clearstream is de tweede grootste gekende plek: daar staat zo’n 6 miljard. Veel meer Russisch geld zit elders vast bij Europese banken, maar iedereen houdt daar zedig de mond over, tot nu toe.

• Tegelijk leverden die bevroren miljarden al flink op voor Oekraïne: de opbrengsten op dat waardepapier bij Euroclear, bijna 4 miljard per jaar minimum, worden quasi allemaal weggetakst en naar Oekraïne doorgesluisd. Maar nu wil de Commissie verder gaan. 

• Pure confiscatie is juridisch onmogelijk, en daarom zocht men een achterpoortje: dat houdt in dat men de hele som van Euroclear als onderpand gaat gebruiken om renteloze leningen aan Oekraïne te geven. De redenering is dat na de oorlog Rusland herstelbetalingen moet gaan doen, en die dan de hele som (140 miljard is het mikpunt) zal ophoesten. 

• Dat blijft een hoogst twijfelachtige benadering: het houdt in dat de Russische president Vladimir Poetin met forse herstelbetalingen akkoord zou gaan aan het eind van de oorlog. Zo niet, dan is het onderpand weg, en draait iemand dus op voor die 185 miljard.

• “Al onze diplomaten en juristen wijzen erop dat het risico dan bij de Belgische staat valt. En voor het dubbele van het bedrag: 370 miljard euro dus. Dat alleen moeten dragen als België, is waanzin”, zo zegt een hoge regeringsbron.

• In Kopenhagen al vroeg premier De Wever daarom duidelijkheid van de Commissie, als “de kip met de gouden eieren moet geslacht worden”. Dan moeten de risico’s gedeeld worden over alle lidstaten, en “moeten alle kippen aangepakt worden: een KFC-moment voor Europa”, stelde De Wever toen.

• Ondertussen zijn de grote Europese landen al flink opgeschoven in hun denkproces over hoe de kip dan precies te pluimen. De Duitse bondskanselier Friedrich Merz kondigde triomfantelijk de 140 miljard aan leningen al aan, en samen met de Fransen en de Britten lijken ze het eens dat er ook voorwaarden voor Oekraïne moeten komen over hoe ze het geld gaan uitgeven. 

• De grote landen, die allemaal een forse wapenindustrie hebben, willen zoveel mogelijk voorwaarden dat de Oekraïners ‘Europees moeten kopen’, met andere woorden: bij hen. De Scandinaviërs en de Baltische staten willen net dat Oekraïne vrij is om te kopen waar het wil: zij willen dat die de oorlog zo goed mogelijk kunnen verderzetten.

Feit is: juridisch is dit een vreselijk slipperige piste van de Commissie.

• Al weken vraagt België daarom aan Von der Leyen en haar mensen hoe ze de oplossing concreet juridisch zagen. Veelzeggend was dat een antwoord uitbleef.

• “Ik heb de juridische basis om zo’n beslissing te kunnen nemen nog niet gezien. Waarop baseert men zich? Op welk verdrag? Op welke rechtsregel? Men heeft dit tijdens de Tweede Wereldoorlog zelfs niet gedaan, dus dit is geen detail”, zo zei De Wever vanmorgen tijdens een kort moment met de pers, net voor de top.

• België blijft erbij dat het risico eerlijk verdeeld moet worden, als het straks misgaat: “Wij gaan gigantische claims tegemoet kijken voor dat geld en voor schade. Die kunnen wij niet alleen dragen”, dixit de premier. 

• Daarbij wil hij ook garanties op de terugbetaling, als het nodig zou zijn: “Op het moment dat het verkeerd uitdraait en er moeten tientallen miljarden aan cash, dat kan tot honderden miljarden aan cash worden, terugbetaald worden, dan kan België dat niet alleen. Dus alle lidstaten zullen dan moeten garanderen dat ze op dat moment kunnen betalen.”

• Bijkomend blijft De Wever erop hameren dat ook andere bezittingen van Rusland, in andere Europese landen, dan moeten aangeslagen worden. “Anders zal België het enige doelwit zijn van Russische tegensancties. Ze kunnen allerlei bedrijven in beslag nemen die wij in Rusland hebben. Ze kunnen geld van westerse banken in beslag nemen. Ze kunnen die beslissing ook beginnen afdwingen in regimes die vriendelijk zijn voor Rusland. Kijk naar wat er met Google is gebeurd in Rusland.”

• Dat die dreiging heel reëel is, ondervonden ondertussen Belgische bedrijfsleiders in Rusland al: bij een aantal fabrieken in Belgische handen stonden letterlijk al ambtenaren van de Russische overheid aan de deur, om de boel te komen opmeten, indien men in Europa ook zou schakelen.

Opvallend: België zit zo in een atypische rol in Europa, in de minderheid geduwd.

• Meteen maakte De Wever duidelijk dat hij “niet zal bewegen, zolang die drie voorwaarden niet vervuld zijn”. 

• Vraag is of dat vandaag lukt, met zowat iedereen op die Europese top, behalve de Luxemburgse premier Luc Frieden, tegen hem. Enkel de Kroatische premier Andrej Plenković leek ook wel sympathie te hebben voor de grote juridische vragen van De Wever, over heel het manoeuvre.

• Traditioneel zijn er wel de Hongaar Orbán en zijn trouwe vriend, de Slovaak Robert Fico, die beiden nauwe banden met Rusland blijven onderhouden. Maar net omdat die al langer aangaven dat ze niet van die confiscatie van Russische miljarden willen horen, werkte de Commissie aan een manier om rond hen te gaan.

• Maar zo dreigt Von der Leyen de hele maatregel er met een gekwalificeerde meerderheid door te duwen, niet met unanimiteit: dan zouden niet alleen Orbán en Fico, maar ook België en Luxemburg meteen buitenspel staan. 

• Dat scenario vreest de Belgische diplomatie als de dood; ze zien het ook als een bijzonder negatief precedent. Het zet België in een zeldzame rol in de EU: niet als traditionele compromismaker, maar als lastige stem.

• Op niveau van de staatsleiders waarschuwde De Wever al de leiders van de ‘spaarzame landen’, de ‘frugals’: als op deze manier, met gekwalificeerde meerderheid, plots enorme sommen schulden worden vrijgemaakt, kan het hen straks voor heel vervelende scenario’s zetten.

• De Wever dreigde daarom tussen de lijnen nog meer: hij zal ook legaal elke maatregel bevechten, als die er zonder zijn drie voorwaarden wordt doorgeduwd. Dat kan op Europees niveau, maar ook in het Belgische rechtssysteem. Want de regering moet dan een wettelijke constructie uitwerken om de Euroclear-miljarden te laten gebruiken. Dat kan ze weigeren, of zelfs aanvechten voor het Belgische Grondwettelijk Hof.

• “Rusland moet finaal dat geld opgeven voor de reconstructie van Oekraïne. Maar als wij het internationale recht naast ons neerleggen, dan zouden wij Poetin wel eens kunnen helpen. Want hij kan voor hetzelfde bedrag aan tegenconfiscaties doen en dan heeft hij gewoon zijn geld terug. En dan hebben wij niet anders dan problemen.”

• De Wever heeft overigens nog een argument dat kan spelen: ook de Amerikanen doen het voorlopig niet, de Russische bevroren miljarden aanspreken. In de VS zou zo’n 5 miljard staan, en Trump besliste recent om daar toch niet aan te raken. 

• Tegelijk besliste Trump vannacht om de twee grote Russische oliebedrijven, Rosneft en Lukoil, te gaan viseren met sancties: dat treft Poetin in het economisch hart; olie is de geldkraan om de oorlog aan Russische kant te laten blijven duren.

Ondertussen aan het Arizona-front: een wapenstilstand.

• Omdat op de Europese top De Wever zo goed als geen gsm-bereik heeft, en hij heel de dag op de toppen van zijn tenen moet lopen om de ramp van het volle risico van Euroclear af te wenden, vroeg en kreeg hij gisteren een stille afspraak van zijn coalitiepartners om vandaag niet opnieuw “het kot in brand te zetten”.

• De vicepremiers wilden daar wel in meegaan: iedereen binnen de kern van Arizona beseft welk gevaar er met heel die Russische miljarden op België afkomt. De vraag is of die garanties, “in de mate van het mogelijke”, straks ook gelden voor de partijvoorzitters, in de eerste plaats Georges-Louis Bouchez (MR), waar iedereen naar kijkt.

• De wapenstilstand werd overigens niet honderd procent nageleefd door De Wever zelf, die bij het begin van de Europese top nog eens vragen kreeg over de crisis en daarop inging, al bleef hij behoorlijk neutraal:

  • “Er zijn geen 1.000 manieren om een grote sanering te doen, kijk naar de jaren ’80 en ’90, het zijn altijd dezelfde grote middelen die boven komen om snel naar een verbetering van je saldo te gaan”, zo hintte hij op de btw-verhoging.

  • En daarbij kreeg MR de zwartepiet: “Als partijen manifest weigeren om die te nemen, dan gaan we er niet komen. Dat is gebleken deze week tijdens de onderhandelingen. Ik heb ze uit de tent gelokt door te zeggen: ‘Als we die maatregelen wegnemen, hebben jullie dan alternatieven om er te geraken?’ Het is gebleken dat dat totaal niet het geval is.”

  • Om finaal de crisis ook niet te ontkennen: “We zitten hier op een heel moeilijk punt, ik kan het niet ontkennen.”

• Ook de leider van Les Engagés, vicepremier Maxime Prévot, trok zich niet veel aan van de ‘wapenstilstand’ en verscheen vanmorgen op het toneel, bij RTL. En ook hij pakte toch de MR en Bouchez opnieuw aan: “Je kan niet op tv zeggen dat we 20 miljard euro moeten besparen, en dan aan tafel ‘neen’ zeggen tegen de maatregelen die nodig zijn om daar te geraken.”

• Prévot maakte het ook expliciet: “Die maatregelen dreigen niet populair te zijn. Niemand heeft zin in een btw-verhoging of raken aan de index.”

Gisteren: weinig vergadering, want de MR deed meteen de deur dicht.

• Op de ‘finale meeting’ die De Wever gisteren wilde opzetten rond de meerjarenbegroting, zat het van bij aanvang al fout: gedwongen door het forse opbod van cd&v en Les Engagés in de pers om opnieuw de lat op 10 miljard te leggen, maakte De Wever een ommetje langs de pers, voor de vergadering.

• Zijn tactiek om zo de MR toch weer aan tafel te krijgen en minstens mee in de discussie te sleuren, ondanks hun ‘veto’ over de btw, lag zo wel meteen aan diggelen.

• Want de MR-vicepremier David Clarinval kwam met geslepen messen en strikte orders van MR-voorzitter Bouchez aan tafel: no way op die btw. Meteen hadden marathononderhandelingen dan nog weinig zin.

• Wat de anderen aan tafel wel meteen opmerkten: door de snelle ‘neen’ van de MR, ontsnapte ook Vooruit alweer aan een moeilijke discussie. Niemand moet Vooruit-vicepremier Frank Vandenbroucke nog leren hoe het spelletje werkt: die leunde andermaal rustig achterover, ook al zaten er heel moeilijke maatregelen in het nieuwe consensusvoorstel dat de premier op tafel had gelegd. 

• Met name het idee om de index voor ambtenaren en alle uitkeringen nog maar één keer per jaar aan te passen, in januari, net als voor de privésector. Op die manier is er geen sprake meer van een indexsprong, maar grijpt men tegelijk toch fors in: één keer om de index aan te passen. Meteen is dat voor Vooruit een hele duidelijke ‘rode lijn’, waar de partij heel stevig onder druk zou dreigen te komen.

• Maar Vandenbroucke ontweek handig de kogel, die Clarinval nog wilde vuren, toen hij vroeg “wat daar het standpunt van Vooruit over was?”: “Waarom daarover spreken, als je toch niet wil beginnen aan de gesprekken door je eigen veto over de btw?”

• Bij Vooruit kaatst men de bal ondertussen terug: “Wij zijn de meest constructieve aan tafel, Frank doet al enorm veel, en wij willen dat het lukt.” Maar in de huidige vorm gaat Vooruit de voorstellen rond de index, voor alle duidelijkheid, ook niet aanvaarden: “Dat is gewoon asociaal, het zijn de meest kwetsbaren die dat gaan voelen.”

Morgen: het zal (opnieuw) kaarten op tafel zijn.

• Na de EU-top vandaag (waarbij de voorzitter van de Europese Raad, António Costa, de vreselijke gewoonte van voorganger Charles Michel heeft geschrapt om zo’n top twee dagen te laten aanslepen), is er morgen in principe weer tijd voor De Wever om terug te keren naar de brute Belgische realiteit.

• De premier organiseert dan opnieuw bilaterale contacten met zijn vicepremiers. Doordat de MR met een veto over de btw blijft schermen, dreigen de gesprekken richting een crash te gaan. Op dit moment ziet niemand goed in hoe Bouchez nog afwijkt van zijn lijn, eens het op een chicken game zou aankomen: het ligt niet in de aard van de MR-voorzitter om te plooien voor externe druk, van gelijk wie.

• Daarbij zijn er wel gradaties van crisis: het kan dat Arizona dan wel opteert om toch nog wat beslist is in het zomerakkoord erdoor te krijgen, en de begroting van 2026 in voorlopige twaalfden te duwen. 

• Indien dat het geval is, zouden ze volgende week die losse eindjes kunnen regelen, en de begrotingsdiscussie voorlopig laten voor wat ze is.

• Dat is gênant, maar dan blijft de boel wel draaien: het is daarop overigens dat de MR al dagen zinspeelt. “Dat is helemaal niet zo’n erg scenario”, is daar al langer te horen. De vraag is meteen of de anderen, premier De Wever op kop, daar veel zin in hebben.

• In elk geval speelt de praktische kant ook fors mee: als Arizona volgende week, wanneer de Kamer in verlof is, toch nog een State of the Union zou willen organiseren, dan moet ze wel het quorum halen. Met andere woorden: dan moeten er 76 parlementsleden van de meerderheid aanwezig zijn in de plenaire vergadering. Dat zou dus een stevige factuur kunnen worden voor de Kamer, als men voor parlementsleden vliegtickets moet gaan betalen, om iedereen op zijn banken te krijgen.

• Logischerwijze komt het brandpunt van de crisis dus de week van 3 november te liggen: als de Kamer in vol aantal is, als arena waar het zal moeten gebeuren.

Ondertussen: alleen maar slecht economisch nieuws.

• De analogie met Jean-Luc Dehaene (cd&v) en diens saneringsregering in de jaren ’90 komt steeds terug boven voor het kabinet-De Wever. Met één groot verschil, los van de vergrijzingskost die nu veel harder toeslaat: de economische situatie was toen helemaal anders, want veel positiever.

• Vandaag luidt zowat elke sector de noodklokken, en lastig voor de premier zelf: in ‘zijn’ Antwerpse haven lijkt het bijzonder hard te gaan. Gisteren kondigde de chemiereus BASF aan de komende jaren liefst 600 banen te schrappen in Antwerpen. Dat is één vijfde van alle jobs daar.

• Aan de basis liggen de veel te hoge energiekosten in Europa, ten opzichte van de VS en China, voor de chemiesector. De slabakkende Duitse auto-industrie, een grote afnemer van de chemie, maakt het alleen maar erger.

• Voor de camera’s van Villa Politica wond Vlaams minister-president Matthias Diependaele (N-VA) er geen doekjes om: “Dit is dramatisch. Dit is geen tijdelijk dipje, maar het gaat om een structureel probleem in de industrie. Het grote vraagteken ligt Europees. De concrete uitwerking om de Europese competitiviteit te verbeteren blijft uit.”

• De cijfers zijn ondertussen gruwelijk: in de eerste drie kwartalen van 2025 zat men op 6.734 mensen die hun job verloren via collectief ontslag. Vorig jaar was dat minder dan de helft. Het is de kanarie in de koolmijn, voor de chemie, maar ook de distributiesector en de metaalverwerkende industrie.

• Grootste bron was hypermarkt Cora, waar 1.469 jobs verdwenen. Daarna volgde tapijtbedrijf Balta, met 529 jobs. Maar ook Agfa-Gevaert schrapte 470 banen, terwijl in de biotech bij Galapagos 204 moesten gaan. Bij autobedrijf Imperial Logistics verdwenen nog 275 mensen.

Alles komt terug: de PS blokkeert in Brussel.

• ‘Redelijk onverzettelijk’. Het was ooit de verkiezingsslogan van de familie De Gucht, met stamvader Karel die het op zijn borden hanteerde. Tegenwoordig is het zoon Frédéric De Gucht (Open Vld) die in de arena treedt, niet alleen als onderhandelaar in Brussel, maar ook nationaal partijvoorzitter.

• Alleen treffen de liberalen, niet alleen Open Vld, maar zeker ook Brussels formateur David Leisterh (MR), tegenwoordig de man die het meest dat ‘redelijk onverzettelijk’ incarneert: PS-baas Ahmed Laaouej.

• Die negeerde gisteren, geheel zoals voorspeld, de BAFO, het Best and Final Offer, dat Leisterh op tafel legde over de Brusselse begroting. Van ‘best’, laat staan ‘final’, kon voor Laaouej geen sprake zijn bij de gesprekken. Die waren nog niet “tot in de diepte” gevoerd.

• Erger voor Leisterh en De Gucht is dat een oude maar niet beslechte discussie over de centen weer opduikt: hoe zit het nu met de onderbenuttingen in die begroting?

• Maandenlang probeerden de Vlaamse liberalen druk te zetten op de anderen door het tekort in Brussel zo groot mogelijk te laten lijken: de sense of urgency opvoeren. Dat maakte dat minister van Begroting Sven Gatz (Open Vld) in het tekort ook telkens de onderbenuttingen (de niet-uitgegeven delen van de begroting die voorzien zijn) meetelde. Het tekort kwam zo op 1,5 miljard, en niet 1,2 miljard: een verschil van 300 miljoen dus.

• “Goed zo, als we dan 1 miljard gaan besparen, dan tellen we vanaf die 1,5 miljard tekort, die jullie hanteerden tot nu”, is de koude redenering van Laaouej nu. De facto dus maar een zoektocht van 700 miljoen dan, als die 300 miljoen onderbenuttingen niet meetellen.

• Bij de liberalen verslikt men zich in de koffie: die 1 miljard moeten effectief toch 1 miljard besparingen zijn, geen “trukken van de foor”.

• Meteen komt zo wel de bredere vaststelling terug naar boven: de PS controleert op dit moment in lopende zaken nog steeds alle bastions van Brussel, ze hebben nog steeds de grote kabinetten én de minister-president. Ze hebben er geen belang bij om snel te gaan, integendeel. 

• Niet in een besparing, en straks ook niet bij de regeringsvorming zelf, waar nog altijd de lastige knoop moet worden doorgehakt hoe men aan Nederlandstalige kant aan een meerderheid raakt.

Ook gevolgd: de Belgische staat verliest bij Cassatie, en dus komt Nizar Trabelsi op vrije voeten.

• Een veroordeelde terrorist die illegaal in België verblijft, maar toch moet de overheid hem vrijlaten: je kan het moeilijk beter scripten als scenario voor Vlaams Belang om campagne op te gaan voeren. 

• Tom Van Grieken (Vlaams Belang) reageerde gisteren snoeihard: “Dit is een totale blamage voor deze regering. De burger wil geen politieke spelletjes meer, de burger wil geen nieuwe, loze woorden en de burger wil al zeker geen vrije buitenlandse terrorist.”

• Dat Arizona en minister van Asiel en Migratie Anneleen Van Bossuyt (N-VA) finaal Trabelsi moest vrijlaten, onder veel belangstelling van de media, kwam bitter aan binnen de federale regering. Daar was tot op het hoogste niveau moeite gedaan om toch maar een deal met Tunesië, het land van herkomst van Trabelsi, te vinden om die naar daar te laten terugkeren: dat mislukte.

• Trabelsi is allerminst onbesproken: hij plande aanslagen in dit land, en neemt tot vandaag geen openlijke afstand van Osama bin Laden. Hij blijft ook op FBI-lijsten staan. Hij zat jaren in Amerikaanse gevangenissen, maar keerde in augustus van dit jaar verplicht terug naar België, nadat rechters hier dat bevolen hadden.

• Daar plaatste de overheid hem in een gesloten centrum: hij heeft geen verblijfspapieren voor dit land en DVZ gaf hem het bevel het grondgebied te verlaten. Maar de advocaten van Trabelsi vochten dat andermaal aan: in zijn thuisland Tunesië dreigde hij gemarteld te worden, en dan mag een uitwijzing niet, zo argumenteerden ze.

• De Brusselse rechters van de raadkamer en daarna de KI gingen daarin mee: Trabelsi moest vrijgelaten worden, ook al is hij illegaal hier. Van Bossuyt ging tot Cassatie, maar ook daar verloor de overheid dus finaal.

• Trabelsi, die al biddend zijn vrijlating vierde voor de camera’s, liet via zijn advocaat als geruststelling weten “geen enkele wrok tegenover de Belgische samenleving te koesteren”.

• Van Bossuyt reageerde via een persbericht: “Onbegrijpelijk en onrustwekkend”, noemt ze het oordeel van de rechters. “Het gaat hier om iemand die onze samenleving doelbewust heeft bedreigd en daarvoor ook veroordeeld is. Toch moeten we hem vrijlaten omdat rechters een erg ruime interpretatie hanteren van het Europees Mensenrechtenverdrag en geen rekening houden met het algemeen belang. De veiligheid van onze burgers zou altijd zwaarder moeten wegen.”

Opvallend: nog meer malaise bij Justitie. Malafide deurwaarders ontspringen de dans, door een conflict tussen de minister en de magistraten.

• Niet alleen in de gevangenissen draait het compleet vierkant, minister van Justitie Annelies Verlinden zit in troebel water met de magistratuur. Alles draait rond een nieuwe tuchtraad, die opgericht moet worden om wantoestanden bij gerechtsdeurwaarders en notarissen aan te pakken. Die raad raakt maar niet operationeel.

• Het was al in 2022 dat toenmalig minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open Vld) zo’n tuchtorgaan aankondigde: dit om deurwaarders en notarissen die er de kantjes aflopen en hun klanten onder meer onrechtmatig dossierkosten aanrekenen, beter en sneller te kunnen aanpakken.

• Zo’n orgaan zou met magistraten bevolkt moeten worden, en al vorig jaar moest dat van start gaan. Maar de raad draait niet, terwijl er volgens Het Laatste Nieuws al meer dan honderd klachten wachten op een behandeling.

• Dat is vaak heel schrijnend voor de gedupeerden, en zelfs de beroepsfederatie van de notarissen en deurwaarders vraagt nu vaart te maken.

• Maar de zaak zit muurvast op het kabinet van Verlinden, waar het botst met de magistraten die in de tuchtraad zouden gaan zetelen. Zij krijgen geen immuniteit, wat nochtans gangbaar is voor rechters, over de beslissingen die ze nemen. En ook de vergoeding, 100 euro bruto voor een zitting van drie uur, is te laag.

• De toestand is zo verzuurd geraakt met Verlinden dat alle magistraten die tot nu toe in die tuchtraad zaten, collectief zijn opgestapt. Op het kabinet is te horen “dat er wel degelijk gewerkt wordt aan een oplossing.”