“Ofwel onkunde, ofwel liegt Verlinden. En hoe dan ook is ze als minister verantwoordelijk”: oppositie slijpt de messen

📂 Goedemorgen. Na het schandaal rond systematische discriminatie in de gemeente Aalter: er kwamen meer dan 100 klachten, de FOD Binnenlandse Zaken en het kabinet van Verlinden wisten ervan, net als Nicole de Moor via haar kabinetschef Peter Robberecht, die nu bij Verlinden werkt.

📺 Het maakt de uitleg die Verlinden destijds gaf “dat ze niet op de hoogte was” en “via een televisieprogramma” dit moest vernemen, wel heel problematisch: politiek is ze hoe dan ook verantwoordelijk. De oppositie is vlijmscherp.

🇺🇳 Meteen rommelt het ook binnen de meerderheid: “Niemand gelooft dat Verlinden niet op de hoogte was”, zo klinkt het daar. En meer: net nu is er de kandidatuur van De Moor voor een topfunctie bij de VN voor vluchtelingen. “Dit is gênant,” is te horen.

✈️ België overweegt opnieuw droppings te doen boven Gaza met de A400M-transporttoestellen. “Dan zouden we wel écht iets kunnen doen, in plaats van resoluties te stemmen. Maar de Israëli’s moeten toestemming geven natuurlijk,” klinkt het bij de top van de regering. En dat lijkt Israël niet van plan.

🪖 Minister van Buitenlandse Zaken Maxime Prévot (Les Engagés) plakt een heel concreet cijfer op wat hij “realistisch” noemt als nieuwe NAVO-norm: 3 procent.

🔥 De Raad van Europa én een hele reeks professoren, vooral Franstaligen, reageren scherp op de open brief van de federale regering over het EVRM. Ook de PS en Ecolo schreeuwen moord en brand, nadat België samen met onder meer Italië en Denemarken die brief schreef.

🗡️ Bij Open Vld hebben sommigen het moeilijk met de rol van Frédéric De Gucht (Open Vld): “Het wordt wel héél ostentatief, de manier waarop hij blijft Eva De Bleeker (Open Vld) ondermijnen.”

“Ofwel is het onkunde van haar medewerkers, ofwel liegt ze. Ik denk dat ze liegt.” En nog: “Compleet onvoorstelbaar dat ze niks wist.” Bij de oppositie slijpen Kamerleden Matti Vandemaele (Groen) en Paul Van Tigchelt (Open Vld) de messen. Ze zijn niet van plan minister Annelies Verlinden zomaar te laten wegkomen met de uitleg dat ze “niet op de hoogte was” van de systematische discriminatie bij de inschrijvingen in het bevolkingsregister in Aalter. Daarover trok directeur-generaal Philippe Moreau van de FOD Binnenlandse Zaken meermaals aan de alarmbel, en had het over een “flagrante miskenning van wettelijke bevoegdheden”. Er werd zelfs een brief opgesteld, maar het kabinet-Verlinden tekende die nooit. En nog straffer: de kabinetschef van Nicole de Moor op Asiel en Migratie was wel op de hoogte, ging praten met De Crem, en greep vervolgens ook niet in. Het maakt het allemaal des te meer bizar dat Verlinden ontkende op de hoogte te zijn. “Heel onwaarschijnlijk”, is ook binnen de meerderheid te horen. Dat die kabinetschef van De Moor nu zelf bij Verlinden zit, en jarenlang op het kabinet van Pieter De Crem werkte, maakt het compleet: “Hoe kan De Moor nu nog geloofwaardig kandideren voor een toppost om vluchtelingen te helpen bij de VN?”, klinkt het scherp.

In het nieuws: Deze week een stevige test voor Verlinden in de Kamer.

De details: Geen enkele reactie van de minister van Binnenlandse Zaken voorlopig. Haar partijvoorzitter Sammy Mahdi (cd&v) blijft verdedigen dat ze “niet op de hoogte was”. “Iedereen die Annelies een beetje kent, weet hoeveel belang ze hecht aan deontologie.” Maar tegelijk is er ook gewoon de ministeriële verantwoordelijkheid, en die is er manifest.

• “Dat gelooft toch niemand?” Dit weekend toch stevige commentaren binnen de Arizona-coalitie over de ontkenning van Annelies Verlinden in de zaak rond Aalter. De uitleg waarbij de minister van “niets wist”, terwijl op haar kabinet klachten binnenkwamen en zelfs een brief werd opgesteld om de gemeente Aalter te corrigeren, overtuigde niemand.

• “Ik kan me zeer moeilijk inbeelden dat niemand die hele zaak niet even aan haar heeft gemeld. Als je een bericht krijgt dat iemand van je eigen partij structureel mensen uitsluit omwille van racistische redenen? Maar hier wordt blijkbaar allemaal nogal licht overgegaan.”

• Off the record is men erg scherp. Maar binnen Arizona wil niemand on the record nu al wijzen naar Verlinden: het gaat om een affaire die gebeurde toen ze nog in de Vivaldi-coalitie op de post Binnenlandse Zaken zat. Maar tegelijk is Verlinden natuurlijk opnieuw minister nu, en dus collega in de huidige regering. 

• Het waren VRT NWS en De Morgen die de kat de bel aanbonden in maart, door aan te tonen dat mensen van vreemde origine systematisch veel langer moesten wachten om zich in te schrijven bij het bevolkingsregister in het Aalter van cd&v-burgemeester Pieter De Crem: een onwettige praktijk.

• Dat nieuws kwam er na tientallen klachten, ook van de oppositie in de gemeenteraad daar. Sommigen moesten tot één jaar wachten, waardoor ze geen vast adres hadden, met alle praktische gevolgen vandien.

• Daarbij ging Verlinden vrijwel meteen voor de camera’s van Villa Politica haar handen wassen in onschuld: “Ik was zelf niet op de hoogte van het dossier en het is voor mij ook belangrijk te onderstrepen dat ik niemand kan veroordelen op basis van een televisieprogramma”, zo stelde ze letterlijk.

• Alleen: dit weekend bleek toch een heel ander verhaal. Onder meer directeur-generaal Philippe Moreau van de FOD Binnenlandse Zaken voor de Dienst Identiteit en Burgerzaken verklaarde aan de VRT en De Morgen dat hij “per mail het kabinet op de hoogte bracht van het systematisch niet inschrijven van niet-Belgen.” Hij signaleerde dat er “meer dan 100 klachten waren.”

• Meer zelfs: er werd met de FOD én het kabinet-Verlinden een brief opgesteld, die naar De Crem zou worden verzonden, en die bijzonder scherp was voor diens “onwettige aanpak.” Maar de brief kreeg nooit de handtekening van Verlinden: het is onduidelijk waarom dat nooit gebeurde. 

• “Niets wijst erop dat de brief ter ondertekening werd voorgelegd aan de minister”, zo liet haar woordvoerder weten aan de VRT. 

• Meermaals bleef Moreau nochtans aandringen, maar de situatie bleef nog ruim een jaar aanslepen, omdat niemand op politiek niveau ingreep. Dat gebeurde pas nadat het nieuws in maart 2025 naar buiten kwam, in de Pano-reportage.

Deze week: Verlinden moet met een deftige uitleg komen, in de Kamer.

• Vanuit cd&v voert voorzitter Mahdi de verdediging. In De Zevende Dag kreeg hij de vraag of het kan dat Verlinden “van niets wist?”: “Ik ben er 100 procent van overtuigd. Iedereen die Annelies een beetje kent, weet hoeveel belang ze hecht aan deontologie.”

• Maar met die defensie zal Verlinden er niet raken. Zowel PVDA als Open Vld en ook Groen staan klaar om aan te vallen.

• “Ik heb lang op kabinetten meegedraaid. Het is quasi onvoorstelbaar dat ze niks wist. Haar interview op Villa Politica getuigde alvast van een ondraaglijke lichtheid. De FOD signaleert een 'flagrante miskenning van wettelijke bevoegdheden' én er wordt actie gevraagd. Dan is het heel straf om te beweren dat men van niks wist. Waarvoor dient een kabinet anders?”, zo reageert de liberale oud-minister van Justitie Paul Van Tigchelt. Die bijt zich vast in de zaak.

• Net zo goed is Groen heel scherp. Kamerlid Matti Vandemaele: “Als er meer dan 100 klachten zijn over een lokaal bestuur met een cd&v-burgemeester, dan moet ze dat geweten hebben. Ik heb zelf vier jaar op een kabinet gewerkt, zoiets zeg je altijd aan je minister. Dus ofwel is het onkunde van haar medewerkers, ofwel liegt ze. Ik denk dat ze liegt.”

Nog een spoor: De kabinetschef van De Moor ging zelfs praten met De Crem. En ondernam vervolgens niets.

• Straffer nog is dat via de Dienst Vreemdelingenzaken ook het kabinet van Nicole de Moor, eveneens partijgenoot van De Crem, op de hoogte werd gebracht van de illegale aanpak in Aalter. 

• Daar zat een oude bekende van De Crem: Peter Robberecht was jarenlang kabinetard en woordvoerder bij ‘Crembo’, in de jaren dat die zelf minister was. Als kabinetschef van De Moor nam hij contact op, zowel in december 2023 als in april 2024.

• Maar ook daar is vervolgens geen enkele actie ondernomen. En nog vreemder: Robberecht zou dan, op het overleg van cd&v tussen de kabinetschefs, nooit die informatie hebben laten doorstromen naar de collega’s van het kabinet-Verlinden, of gesignaleerd hebben dat dit een ernstig probleem was? “Dat is toch allemaal heel onwaarschijnlijk,” zo klinkt het binnen de meerderheid.

• Vandemaele is nog scherper: “Het zat tot het niveau van de kabinetschef van De Moor. Over zoiets wordt gesproken met de minister, de staatssecretaris en de kabinetschefs. Dat kan niet anders.”

• Pittig detail: ondertussen zit diezelfde Robberecht nu wel bij Verlinden, op haar nieuwe kabinet van Justitie. De kans dat hij, samen met topambtenaar Moreau, straks ook naar de Kamer geroepen wordt voor tekst en uitleg, is niet klein.

De politieke outfall: die is er zowel voor Verlinden als De Moor. En die gaat over politieke verantwoordelijkheid.

• Alle oppositiepartijen zitten opvallend op dezelfde lijn over één feit: of Verlinden het nu wél of niet wist, en daarover loog, is één zaak. “Ze is en blijft politiek verantwoordelijk,” zo is de lijn van Open Vld. Maar ook Groen beaamt: “Een kabinet en de minister zijn één en ondeelbaar. Alles wat een kabinet doet, is onder haar verantwoordelijkheid.”

• “Waarom liet ze na toe te geven dat haar kabinet op de hoogte was? Zal ze politieke verantwoordelijkheid opnemen voor de passiviteit van haar kabinet?”, vraagt ook Kamerlid Ayse Yigit (PVDA).

• Cynisch klinkt het meteen bij de oppositie “dat de coalitiepartners van cd&v het nog niet tot het uiterste zullen drijven, maar met lange tanden haar vel wel zullen redden.” “Nog een paar ontsnappingen uit de gevangenis en het wordt onhoudbaar.”

• Tegelijk wijzen meerdere Kamerleden ook naar de affaire rond Abdesalem Lassoued. “Minister Van Quickenborne is toen opgestapt, maar evengoed heeft de politie toen zware fouten gemaakt, ze wisten waar die man woonde. Maar Verlinden is toen gewoon blijven zitten, het concept ‘politieke verantwoordelijkheid’ is blijkbaar niet van toepassing bij haar,” zo zegt een Kamerlid van de oppositie.

• In de meerderheid klinkt het even bitter: “Ze komt precies met alles weg. Het zou niet verbazen moest ze direct al haar connecties hebben aangesproken om dit te downsizen.”

• En ook voor Nicole de Moor komt de timing bijzonder ongelegen. Zij kreeg vrijdag de officiële steun van het kernkabinet voor haar kandidatuur als topvrouw van de UNHCR, het VN-orgaan dat vluchtelingen overal ter wereld helpt. Binnen de meerderheid heeft men het over “een ongelukkige timing.” “Gênant.”

• Groen haalt alvast hard uit: “Een staatssecretaris die 10.000 veroordelingen heeft opgelopen omdat ze het recht niet wilde respecteren, beloon je niet met zo'n functie. En als je weet dat ze op de hoogte was van de praktijken in Aalter, dan zou ze eerder de eer aan zichzelf houden,” zo zegt Vandemaele.

Om te volgen: ‘Belgische’ droppings boven Gaza? De Israëli’s willen niet.

• Terwijl de politieke discussie over resoluties en standpunten rond een tweestatenoplossing blijft woekeren, wil men binnen Arizona vooral graag concreet iets doen voor het leed in Gaza. Daarbij denkt men actief aan het opnieuw organiseren van droppings van hulpgoederen uit de lucht.

• “We hebben er de knowhow voor. Met onze A400M-transporttoestellen kunnen we dat soort operaties perfect aan. Het zou eindelijk iets tastbaar zijn voor de bevolking daar, waar het leed immens is,” zo is op de Zestien te horen.

• Al in maart vorig jaar voerde België een dergelijke operatie uit: vanuit Jordanië werd via operatie Cerulean Skies toen bijna 165 ton hulpgoederen gedropt boven Gaza. België deed toen een kwart van heel de totale inspanning.

• Maar de Israëli’s lijken dit keer dat niet meer toe te staan. Daarbij kwam de Israëlische ambassadrice Idit Rosenzweig-Abu met een wel bijzonder straf argument, gezien de toestand in Gaza: de veiligheid van bewoners ter plaatse. “Waarom zou je tonnen goederen droppen vanuit de lucht? Mensen kunnen gewond raken, er zijn zelfs al mensen gestorven.”

• In essentie wil Israël elke toestroom van goederen naar Gaza zelf controleren, om zo zeker te zijn dat Hamas er geen munt kan uit slaan. “We nodigen B-FAST uit om ook te komen helpen,” zo stelde ze op de VRT. Het is onduidelijk onder welke vorm die dan zou moeten helpen.

Om te volgen (2): Maxime Prévot spreekt een cijfer van 3 procent uit voor de NAVO.

• Het wordt een helse onderneming om het debat binnen de NAVO over de nieuwe uitgavennorm enigszins binnen het haalbare te houden voor België. Vanaf dit jaar geeft de federale regering 2 procent van het bbp, of 12 miljard euro, uit aan Defensie. Dat is al een gigantische financiële inspanning, die eigenlijk niet gestut is met nieuwe inkomsten of besparingen.

• Maar binnen de NAVO neigen de lidstaten naar 5 procent als nieuwe norm, zij het met een brede interpretatie van wat daar dan allemaal qua investeringen onder valt. Dat ondervond minister van Buitenlandse Zaken Prévot aan den lijve, op de NAVO-top in Istanboel vorige week.

• Binnen Arizona was er al heel vocaal protest van cd&v, waarbij voorzitter Mahdi een ‘rode lijn’ trok en stelde dat 2 procent “nu wel zal volstaan”. Dat lijkt een onhaalbare positie, gezien de NAVO-top straks in Den Haag, waar de regeringsleiders die nieuwe normen gaan vastleggen.

• Prévot is nu wel de eerste die er een hoger cijfer op plakt: “Laten we eerlijk zijn: de 2 procent die we nu halen, is niet genoeg. Er zal nóg extra geld nodig zijn. Als je een loyale partner wil zijn, zal je meer moeten doen. (...) De regering heeft afgesproken om naar 2,5 procent te gaan tegen 2034. Misschien moeten we dat bijstellen naar 3 procent tegen 2035? Op een horizon van tien jaar dus. Dat lijkt mij een realistisch scenario.”

• Dat is opvallend, omdat het uitgerekend van Les Engagés komt: tot nu toe was de N-VA de enige in de regering die wel degelijk openlijk mikte op een hogere norm.

• De kans dat België überhaupt veel invloed heeft op het finale cijfer dat op de top wordt vastgelegd, is niet zo groot: diplomatiek en zeker militair weegt dit land niet door binnen de NAVO. Maar de budgettaire realiteit die daardoor ontstaat, dreigt wel heel het Arizona-project van sanering van de overheidsfinanciën te doen kapseizen.

• Vooral door het doel over tien jaar uit te smeren, hoopt men binnen de Belgische regering (toch voorlopig) de dans wat te ontspringen.

Ook genoteerd: De open brief van De Wever, Meloni en Frederiksen doet stof opwaaien.

• Vrijdag lanceerde premier Bart De Wever (N-VA), samen met acht andere Europese leiders, onder impuls van de Italiaanse en Deense eerste ministers Giorgia Meloni en Mette Frederiksen, een open brief over het Europees Hof voor de Rechten van de Mens.

• Dat Hof geeft uitvoering aan het EVRM-verdrag, maar doet dat volgens de negen EU-regeringsleiders met juridische interpretaties van dat verdrag die hen “verhinderen om een correcte migratiepolitiek te voeren”. Met name het uitwijzen van criminele illegalen zou door het Hof niet vlot kunnen verlopen.

• Dat leverde forse reacties op: in België reageerden zowel de PS als Ecolo heel fel, “de rechtsstaat zelf was in gevaar”. Zeker Les Engagés werden daarop aangesproken, waardoor Prévot in de verdediging moest.

• Het Europees Hof zelf reageerde ook: “Debat is gezond, maar het Hof politiseren is dat niet. In een rechtsstaat mag geen enkele rechterlijke macht politieke druk ondervinden. Instellingen die grondrechten beschermen, mogen niet buigen voor politieke cycli. Als ze dat wel doen, lopen we het risico dat de stabiliteit waarvoor ze zijn opgericht, wordt uitgehold,” zo stelde de Zwitser Alain Berset, de secretaris-generaal van de Raad van Europa, het orgaan waar het Hof van afhangt. Dat is overigens de post waar Didier Reynders (MR) twee keer naast greep.

• Vanmorgen reageren ook nog een hele reeks professoren in het grondwettelijk recht, in Le Soir en De Standaard: twaalf van Franstalige universiteiten en drie aan Nederlandstalige universiteiten, Patricia Popelier (UAntwerpen), Eva Brems (UGent) en Koen Lemmens (KULeuven).

• Zij halen hard uit: “De voorstelling van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens als een obstakel voor evenwichtige maatregelen is dan ook pure desinformatie. Zo’n strategie is uiterst ernstig. Ze voedt de wrok jegens de Europese rechter en ondermijnt zijn legitimiteit en daarmee de geloofwaardigheid van de mensenrechten zelf.”

Ook gevolgd: Vanmorgen een voorspelbaar partijbureau bij Open Vld. Wel meer en meer wrevel over Frédéric De Gucht.

• “We sluiten de rangen”, “we steunen Eva De Bleeker”, “we staan als één man achter de voorzitter”, en zelfs “na regen komt zonneschijn”. Het aantal clichés op en rond het partijbureau van Open Vld was vanmorgen amper te tellen. Die laatste quote was overigens een evergreen van niemand minder dan Herman De Croo (Open Vld).

• Om maar te zeggen: geen bijltjesdag voor partijvoorzitter De Bleeker. Daarvoor was de druk al lang van de ketel, nadat vorige week al het strijdplan van een deel van de tegenstanders van de voorzitter lekte.

• De Bleeker zelf maakte vervolgens nog eens heel duidelijk dat ze niet van plan is op te stappen, onder geen enkel beding. Het maakt meteen dat iedereen in de ongemakkelijke oefening moet “om de rangen te sluiten”. 

• Voorlopig dus: ten gronde is er niets veranderd. Alleen blijft een wissel van de macht en een ander leiderschap uit, en de lijdensweg van De Bleeker maar aanslepen.

• Wat tegelijk wel naar boven komt: wat irritatie over de houding van De Gucht, de gedroomde opvolger van De Bleeker. “Het mag er toch allemaal niet te dik opliggen”, zo zucht een ervaren Open Vld’er. Die verwijt nieuwkomer Frédéric De Gucht toch “te weinig subtiliteit” in het langzaam doodknijpen van de huidige voorzitter.

• Daarbij speelde een reportage in De Standaard gisteren ook een rol: daarin uitte De Gucht zich andermaal kritisch. Zo sabelde hij het congres van De Bleeker neer, “daar zie ik het nut niet van in”, en ondermijnde hij haar leiderschap: “Wat we vandaag aan het proberen zijn, is niet waarmee we vooruit zullen gaan.”

• Dat dergelijke uitspraken worden genoteerd door de pers, uitgerekend op een partijevent waarbij De Bleeker moest afzeggen omdat ze naar televisie moest en zich liet vervangen door De Gucht, maakt het extra pijnlijk. “De partijnaam veranderen voor we ons gedrag veranderen, sorry, maar ik zie daar het nut niet van in”, zo wreef die nog eens het zout in de wonde.

• Ook in de Kamerfractie merkte men dat op: “Het wordt wel héél ostentatief, de manier waarop De Gucht blijft De Bleeker ondermijnen.”