“Op de rand of erover” en “koning neemt politieke standpunten in over Arizona”: linkse oppositie niet gediend met speech Filip, deel van al langer lopende frustratie met Paleis

“Op de rand of erover” en “koning neemt politieke standpunten in over Arizona”: linkse oppositie niet gediend met speech Filip, deel van al langer lopende frustratie met Paleis

Een potje dat al lang stond te pruttelen, en nu overkookt. “Diep kwetsend”, zo noemt PS-voorzitter Paul Magnette letterlijk de speech van 21 juli van koning Filip. Want daarin had het staatshoofd het over Arizona als een “nieuw samenhangend project”, ‘coherent’ in het Frans, en dat pikt de PS niet. Ook bij Groen reageert voorzitter Jeremie Vaneeckhout scherp: “Dit is op de rand of erover”, en nog meer: “De koning miskent hiermee dat de uitslag op verschillende plekken ook andere signalen heeft uitgestuurd”. De frustratie bij de linkse oppositie is achter de schermen nog veel feller. “Van de koningin wisten we al openlijk voor wie ze stemde sinds 9 juni, maar nu wil Filip blijkbaar ook aan politiek doen?”, zo klinkt het bij een hoge PS-bron. Bij de Franstalige socialisten is het deel van een al veel langer lopende wrevel over de ‘politieke’ rol van de koning: in 2014 vonden ze dat hij actief meewerkte aan de Zweedse regering, in 2019 duwde het Paleis volgens hen veel te veel richting paars-geel en de N-VA. Een bron op het Paleis sust ondertussen.

In het nieuws: Een openlijke uithaal naar de koning van twee partijvoorzitters

De details: Het is hoogst ongebruikelijk dat het staatshoofd openlijke kritiek krijgt, zeker over zijn ‘politieke rol’. Maar het zit de PS al langer hoog dat men vanuit Laken ‘centrumrechts’ stuurt, zo voelen ze het aan. En ook de groene familie is niet bepaald gelukkig.

• “In mijn gesprekken met politici voel ik geen bitterheid, noch triomfalisme. Wel integendeel: waardigheid en een constructieve geest.” In zijn toespraak naar aanleiding van de nationale feestdag was koning Filip afgelopen weekend nog vol lof over de sfeer in de Wetstraat. 

• “Terwijl de democratie in vele landen onder druk staat, houdt ze bij ons stand”, zo was het glas meer dan halfvol, in Laken, in de speech. Dat men op het Paleis op 9 juni meer dan een zucht van opluchting slaakte, is een publiek geheim: zowat iedereen had een overwinning van de extreme partijen Vlaams Belang en PVDA verwacht, en die kwam er veel minder dan geanticipeerd. 

• Maar in diezelfde speech kwam de koning ook met een passage die echt slecht viel bij de oppositie: “De verkiezingsuitslag laat een mogelijke toenadering zien tussen politieke partijen, tussen regio’s. Dit is een kans die we moeten grijpen om voor ons land een nieuw, samenhangend project uit te tekenen. Het huidige momentum biedt voor de federale staat, de regio’s en de gemeenschappen de mogelijkheid om beter samen te werken, uitgaand van de sterkten van elk niveau.” 

• Bij het horen van die alinea in de toespraak wist een stevig deel van de PS-top even niet wat ze hoorden. In een groot interview met La Libre vandaag komt PS-voorzitter Paul Magnette daar ook op terug, zij het heel afgemeten: “Profondément heurtant”, of “diep kwetsend”, zo noemt de rode partijvoorzitter de passage. 

• En ook bij Groen reageren ze scherp. “Dit is natuurlijk op de rand of erover”, zo zegt co-voorzitter Jeremie Vaneeckhout. “De koning roept politici op verantwoordelijkheid te nemen voor het land. Dat is begrijpelijk en zijn rol. Maar verder dan dit kan ons staatshoofd niet gaan, want dit is eigenlijk al politiek.” 

• En Vaneeckhout is het dan ook ten gronde niet eens met de boodschap: “Bovendien miskent hij daarmee dat de uitslag op verschillende plekken ook andere signalen uitstuurde. Dat is zo in Brussel, maar ook op heel veel andere plekken. Ook dat zijn natuurlijk Belgen.” 

• “Al kan je sinds 9 juni wel mensen niet langer het fabeltje wijsmaken dat politieke verschillen in ons land louter te herleiden zijn tot de taalgrens. Het is begrijpelijk dat een staatshoofd politici oproept om dat niet te negeren.”

Wat er achter de schermen gezegd wordt: Het gaat toch iets verder dan ‘gekwetst’.

Subscribe to W16 Plus to read the rest.